بررسی شاخص های تولید مثلی گاوداری های شیری روستایی در اقلیم های مختلف استان فارس

استان فارس با داشتن بیش از 398 هزار راس گاو و گوساله و تولید حدود 526 میلیون لیتر شیر خام در سال، رتبه اول تولید شیر در جنوب کشور را دارا است. از آنجا که قسمت عمده ای (حدود 75 درصد) از گاوداری های شیری استان به صورت دامداری های روستایی بوده که اصطلاحا به شکل سنتی اداره می شود، لذا نیاز است که تحقیق در زمینه مسایل و مشکلات این گاوداری ها انجام شود. هدف از اجرای این پروژه بررسی شاخص های عملکرد تولیدمثلی گاوهای شیری در گاوداری های روستاییاستان فارس است. با استفاده از روش خوشه ای تعداد 135 گاوداری کوچک در 3 اقلیم سرد، معتدل و گرم و در سه اندازه گله مختلف 5-1، 10-6 و 15-11 انتخاب گردید اما در نهایت شاخص های تولیدمثلی ثبت شده از 586 راس گاو در 89 گاوداری مورد تجریه و تحلیل آماری قرار گرفت. بطور کلی میانگین طول مدت دورهآبستنی، دورهانتظاراختیاری، روزهای باز و فاصله دو زایش در گاوداری های روستایی استان فارس به ترتیب 70/4 ± 97/278، 12/20 ± 62/83، 07/30 ± 35/104 و 73/30 ± 34/383 روز و تعداد تلقیح برای هر آبستنی، 71/0 ± 56/1 بار بدست آمد. اقلیم بر طول مدت دوره آبستنی، دوره انتظار اختیاری و فاصله گوساله زایی تاثیر داشته و این موارد در مناطق گرم استان به شکل معنی داری (05/0> P) بیشتر از مناطق سردتر می باشد. اثر تراکم بر هیچ یک از پارامترهای مورد مطالعه معنی دار نبود. میانگین راندمان تولیدمثلی گاوهای مولد و کل گله در گاوداری های روستایی استان به ترتیب 27/21 ±32/54 و 30/19 ±20/38 درصد بدست آمد. با توجه به نتایج حاصل از این پژوهش می توان نتیجه گرفت که اگرچه شاخص های عملکرد تولیدمثلی در گاوداری های روستایی و کوچک استان فارس در حد ایده آل و مطلوب قرار ندارد اما بالاتر از سایر تحقیقات انجام شده در کشور می باشد.واژه های کلیدی:عملکرد تولیدمثلی، گاوداری های شیری روستایی، استان فارس