برنامه ملی آزمون خاک

در حال حاضر توسعه پایدار، حفظ محیط زیست و جلوگیری از تخریب اراضی کشاورزی افزون بر افزایش عملکرد کمی و کیفی محصولات کشاورزی، جز آرمان های مهم جامعه بشمار می روند. بر این اساس موسسه تحقیقات خاک وآب در چارچوب شرح وظایف مصوب و مراعات اصول توسعه پایدار و حفاظت محیط زیست، با نگرش مدیریت تلفیقی خاک و آب ، همچنین خاک و سلامت انسان ، ضمن تبین چالش ها و تنگناهای پیش روی بخش کشاورزی، سیاستها و خط مشی های جدیدی را ارایه نموده است. بر این اساس اگر چه استفاده از کودهای شیمیایی به منظور افزایش سطح حاصلخیزی و تولید محصول، از سال ها پیش در سطح جهان و از حدود ‮‭50‬ سال پیش در ایران آغاز شده و از آن زمان تا به حال به طور روزافزونی گسترش یافته اما این افزایش در بسیاری موارد بر اساس اصول صحیحی استوار نبوده است. در حال حاضر در کشور از برنامه آزمون خاک برای توصیه علمی کود در مزرعه استفاده می گردد. آنچه دربرنامه آزمون خاک به آن پاسخ داده می شود مقدار مصرف کود است اما این روش محدودیت های ذاتی خود را دارد از جمله آنکه الف) شدت کمبود عناصر غذایی در خاک متغیر بوده و در نتیجه نیاز کودی گیاهان نیز به دلیل اقلیم، تنوع نوع خاک، شرایط فصل رشد، عملیات کشاورزی و همچنین نتایج تحقیقات که از یک منطقه به منطقه دیگر و از سالی به سال دیگر متغیر می باشد، متفاوت خواهد بود ب) موضوع دیگر بازده اقتصادی کاربرد کودها می باشد که در واقع حداکثر بازدهی اقتصادی را برای کشاورز به همراه داشته باشد و ج) مصرف کودها نباید مسایل زیست محیطی از قبیل آلودگی آبهای زیرزمینی و خاک را در پی داشته باشند. با وجود این استفاده از برنامه آزمون خاک نقش مهمی در بهبود مصرف کود در کشور داشته است. آزمون خاک از نقطه نظر آزمایشگاهی، دقیق و تجدید پذیر بوده و توصیه های کودی به کیفیت نمونه برداشت شده، فلسفه توصیه، عملکرد هدف، توانایی مدیریت، سابقه کشت و شرایط محیطی محلی وابسته است. البته باید مراقب بود که انتظارات از قابلیت های آزمون خاک تجاوز نکند در غیر این صورت اطمینان از نتایج آزمون خاک کاسته خواهد شد. بر این اساس تحقیق حاضر به بررسی ابعادی از آزمون خاک در مطالعات انجام شده می پردازد که کمتر مورد توجه قرار گرفته است.