سنجش عوامل مؤثر بر ناپایداری سکونتگاه‌های روستایی در منطقه کوهستانی و پایکوهی زاگرس (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان‌های مریوان و سروآباد)

پایداری سکونتگاه‌های روستایی در ابعاد مختلف می‌تواند نقش مؤثری در توسعه‌ محلی، منطقه‌ای و ملی داشته باشد‌ .‌با شناخت، بررسی و سنجش سکونتگاه‌های روستایی از منظر ابعاد و شاخص‌های توسعه­ پایدار، امکان برنامه‌ریزی جامع فراهم خواهد شد. ‌در این راستا تحقیق حاضر با هدف بررسی ناپایداری سکونتگاه‌های روستایی در منطقه کوهستانی و پایکوهی زاگرس (مطالعه موردی روستاهای شهرستان مریوان و سروآباد) انجام گرفته است‌‌. روش مطالعه در این پژوهش ترکیبی از روش اسنادی– کتابخانه‌ای و پیمایشی است. ‌جامعه آماری ‌شامل 229 سکونتگاه روستایی شهرستان‌های مریوان و سروآباد ‌‌می‌باشد‌. در این تحقیق دو پرسشنامه، یکی برای مسئولین (مدیران اجرایی) و یکی برای مردم روستایی (سرپرستان خانوارها) تهیه شده و برای ارزیابی پایداری از آزمون آماری t تک نمونه‌ای و مدل‌های بارومتر و رادار پایداری پرسکات آلن استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که ارزش پایداری در آزمون T تک نمونه ای هم از نظر مسئولین و هم از نظر سرپرستان خانوارها بیانگر سطح پایداری پایین‌تر از سطح متوسط می‌باشد.‌ بنابراین منطقه مورد مطالعه در حالت کلی، ناپایدار بوده، در این میان شدت ناپایداری در ابعاد محیطی–‌اکولوژیکی، اقتصادی و کالبدی‌، بیشتر و در ابعاد اجتماعی– فرهنگی ، کمتر است‌ و همچنین ارزش نهایی در مدل بارومتر پایداری در مقیاس پرسکات آلن در سطح متوسط پایداری بوده و در سطح ابعاد، عوامل محیطی- اکولوژیکی و اقتصادی در سطح پایداری ضعیف و عوامل فرهنگی – اجتماعی، نهادی و کالبدی- فضایی در سطح پایداری متوسط قرار دارد‌. لذا برای تعدیل ناپایداری سکونتگاه‌های روستایی منطقه، توجه به رفع مشکلات شاخص‌های ابعاد محیطی- اکولوژیکی، اقتصادی و کالبدی و ارتقای شاخص‌های ابعاد اجتماعی-فرهنگی و سیاسی لازم و ضروری می‌باشد.

کلیدواژه ها:

Sustainability ، sustainable development ، evaluation ، sustainability barometer ، villages of Marivan and Sarvabad County. ، پایداری ، توسعه پایدار ، سنجش ، بارومتر پایداری ، روستاهای شهرستان‌های مریوان و سروآباد.