شیمی و خاستگاه تورمالین در توده گرانیتوییدی سهیل پاکوه ‏(شمال نایین، ایران مرکزی)‏

توده گرانیتوییدی سهیل پاکوه با سن الیگوسن در پهنه ارومیه– دختر دربردارنده واحد‏های سنگی گرانودیوریت، دیوریت، گرانیت، بههمراه دایکهای مافیک، آپلیتی و رگه‏های آهن و تورمالین است. برپایه ویژگی‏های زمینشیمیایی، تورمالین‏های توده گرانیتوییدی سهیل پاکوه ترکیب شورل مایل به دراویت دارند و از گروه آلکالی‏ها هستند. در نمودار R۳ در برابر R۱+R۲ و با تغییر ترکیب تورمالین از شورل به سوی دراویت، تهیشدگی از قلیایی افزایش می‏یابد. در نمودارهای سهتایی Ca-Fe-Mg و Al-Fe-Mg، جایگاه پیدایش تورمالین‏ها در محدوده کوارتز– تورمالین– متاپسامیتها، متاپلیتهای فقیر از Ca، متاپلیتها و متاپسامیتهای همزیست با فازی اشباع از آلومینیم جای میگیرد. منطقه‏بندی شیمیایی نوسانی در بلورهای تورمالین با افزایش Mg، Na و Al در کنارههای بلورها، تاثیر محلول‏های گرمابی را نشان میدهد. فرایند جانشینی در ساختار تورمالین‏های توده گرانیتوییدی سهیل پاکوه بیشتر با بردارهای جایگزینی (مانند:AlNa-۱Mg-۱,AlOMg-۱(OH)-۱ AlOR۲+ -۱(OH)-۱, Al(NaR)-۱FeAl-۱,) همخوانی دارد. از آنجاییکه میزان FeO/(FeO+MgO) در تورمالین‏های توده گرانیتوییدی سهیل پاکوه برابر با ۶۰/۰ تا ۷۹/۰ است، پس چهبسا خاستگاه آنها را می‏توان گذری از یک سیستم ماگمایی به یک محیط گرمابی دانست.

کلیدواژه ها:

زمینشیمی ، رگه آهن- تورمالین ، سهیل پاکوه ، ارومیه- دختر