حواس پنجگانه و حسامیزی در شعر

شعر معمولا حاصل تجربه ها و یافته های شاعر است. بسیاری از این تجربه ها و یافته ها تنها به یاری یکی از حواس به دست نیامده است. شاعر برای بیان کردن و انتقال دادن اینگونه موارد نیازمند آن است که حواس گوناگون مخاطب را همزمان تحت تاثیر قرار دهد. یکی از راه های این کار حسامیزی است. این آرایه گاه از راه به کار بردن واژگان و تعبیرات مربوط به حسی درباره حس دیگراست؛ همچنین ممکن است با استفاده از معانی ایهامی یک واژه دو یا چند حس را به طور همزمان تحت تاثیر قراردهد. کاربرد حسامیزی در ادبیات غرب گاه بر اثر نظریه ارتباط ها یا عقیده به پیوندی نهانی میان پنج حس است. این نظریه می تواند با نظرمولانا درباره حواس قابل مقایسه باشد. گاهی دیگر حسامیزی حاصل حالت سینستزی در شاعر است. حالتی که احتمالا شاعرانی چون رمبو و ویکتور هوگو تجربه کرده اند. حسامیزی در ادب کهن فارسی نمونه های محدودی داشته است. بسامد آن در سبک هندی افزایش یافته و در شعر معاصر رواج کامل پیدا کرده است. سیر این تحول در مقاله حاضر بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

حواس پنجگانه ، حسامیزی ، سینستزی ، نظریه ارتباط ها