تحلیل فضایی شاخصهای شکل گیری روستای خلاق در سکونتگاه های روستایی (مطالعه موردی: منطقه سیستان)

طرح مسئله: وجود آشفتگی و نابسامانی در سکونتگاه های روستایی باعث شده تا اکثر کشورها در جستجوی شناخت یا خلق راه و روش های جدید برای تحقق توسعه روستایی باشند. در این بین، ارزیابی شاخص های روستای خلاق در عرصه بهبود اوضاع جوامع روستایی مطرح می گردد و باید در برهه زمانی کنونی توجه ویژه ای به آن شود.هدف: پژوهش حاضر باهدف ارزیابی شاخص های روستای خلاق در سکونتگاه های روستایی سیستان انجام شده است.روش: این پژوهش بر پایه روش توصیفی – پیمایشی و ازنظر هدف کاربردی است. برای گردآوری اطلاعات روش های اسنادی و میدانی به کار رفت. جامعه نمونه این پژوهش علاوه بر ۲۸ متخصص درزمینه روستایی و توسعه منطقه ای، ساکنان ۲۰ روستا از توابع منطقه سیستان است. دراین بین، بر اساس فرمول کوکران، تعداد ۳۰۸ نفر انتخاب شدند و با روش تصادفی از آن ها نظرسنجی شد. برای دستیابی به اهداف پژوهش، از نرم افزارهای SPSS، Dematel، ANP، MABAC و GIS استفاده شد.نتایج: بر اساس آزمون (T تک نمونه ای)، میانگین بدست آمده برای تمامی ابعاد بیشتر از میانگین نظری (۳) می باشد. نتایج دیمتل نشان داد معیار ترویج و آموزش از بیشترین تاثیرگذاری و معیار خطرپذیری از بیشترین تاثیرپذیری در شکل گیری روستای خلاق برخوردار است. نتایج فرآیند تحلیل شبکه ای نشان داد، مولفه ترویج و آموزش با وزن ۳۴۲/۰ مهم ترین عامل اثرگذار و مولفه انعطاف پذیری با وزن ۰۷۹/۰ کم اهمیت ترین عامل اثرگذار بر شکل گیری روستای خلاق از نظر کارشناسان می باشد. نتایج تحلیل فضایی شدت اثر شاخص های روستای خلاق با استفاده از ماباک نشان داد تعداد ۶ روستا دارای وضعیت مطلوب، ۱۱ روستا دارای وضعیت متوسط و تعداد ۳ روستا دارای شدت اثر کم می باشند.نوآوری: در پژوهش حاضر برای نخستین بار تحلیل فضایی عوامل موثر بر شکل گیری روستای خلاق در سکونتگاه های روستایی آن هم با استفاده از مدل های کاربردی بررسی شده است.

کلیدواژه ها:

تحلیل فضایی ، روستای خلاق ، فرایند تحلیل شبکه ای ، ماباک ، منطقه سیستان