اثر آلودگی خاک ها به فلزات سنگین بر تولید گیاهان دارویی

بررسی های سازمان بهداشت جهانی نشان داده­است،در سال های اخیراستفاده از داروهای گیاهی به طور چشمگیری در سراسر جهان افزایش یافته­است. با گسترش محبوبیت و تجارت گیاهان دارویی، سلامت، امنیت و کیفیت مواد خام گیاهان دارویی و محصولات فرآوری­شده آنها به یک نگرانی عمده سازمان های جهانی تبدیل شده­است. آلودگی های زیست محیطی،از جمله فلزات سنگین یکی از معیارهای کنترل کیفیت گیاهان دارویی و محصولات فرآوری­شده آنها می باشند. تحقیقات مختلف نشان داده­است، غلظتفلزات سنگین در گیاهان دارویی به محیط رشد آنها، نوع گونه گیاهی، شرایط خشک کردن، ذخیره سازی، حمل و نقل و فرآوری آنها بستگی دارد.آلودگی محیط رشد گیاهان دارویی به فلزات سنگین ممکن است با تحت تاثیر قرار دادن مسیر زیست ساختی متابولیت های ثانویه، باعث تغییرات قابل توجه در کمیت و کیفیت این متابولیت ها شوند. سازمان بهداشت جهانی حداکثر مقدار مجاز کادمیوم، آرسنیک و سرب برای گیاهان دارویی رابه ترتیب۳/۰، ۱ و ۱۰ میلی گرمدر کیلوگرماعلامکرده­است. حتی برخی عناصر دیگر مانند مس، روی، منگنز، مولیبدن و نیکل در سطوح بالا می توانند سمی باشند ولی سازمان بهداشت جهانی تا به امروز محدودیت خاصی برای این عناصر اعمال نکرده است. با توجه به افزایش استفاده از کود­های شیمیایی، سموم و آفت کش­های مختلف برای افزایش عملکرد محصولات کشاورزی از یک طرف و توسعه شهرنشینی و فعالیت­های صنعتی و همچنین مکان برداشت نامعلوم گیاهان دارویی در ایران، عدم نظارت و نبود مقررات ملی برای جمع آوری گیاهان وحشی(طبیعی) و احتمال جمع آوری از مکان­های آلوده به فلزات سنگین،ممکن است در مواردیاین عناصر در گیاهان دارویی انباشته شوند. اقدامات نظارتی کافی و کنترل کیفیت گیاهان دارویی و محصولات فرآوری شده آنها در کشور باید انجام شود. مقاله حاضر به بررسی اثر آلودگی فلزات سنگین بر تولید گیاهان دارویی و فراورده های آنها می پردازد. 

کلیدواژه ها:

آلودگی خاک ، فلزات سنگین ، گیاهان دارویی ، کنترل کیفیت