بررسی تغییرات شبانه روزی و فصلی باد و دمای هوا و آلاینده های CO و PM۱۰ در لایه ی سطحی جو شهر تهران

براساس داده­های بادسنج فوق صوتی سال ۲۰۰۷، بیشتر زمان ها تندی باد بینm/s  ۵/۰ تا ۲ و دامنه چرخه سالانه آن کوچک است که شرایط حاد آلودگی هوا را  در تهران فراهم می­کند. همچنین CO و PM۱۰ تغییرات فصلی از خود نشان می­دهند که به شرایط هواشناختی و منابع آلاینده­ها وابسته است. بررسی چرخه سالانه CO و PM۱۰ نشان می­دهد که غلظت CO در روزهای پاییز تا زمستان افزایش دارند. غلظت PM۱۰ در روزهای زمستان تا بهار مقادیر پایینی دارد. افزایش غلظت آلاینده ها در زمستان عمدتا ناشی از  کمبود سامانه­های همدیدی فعال و وارونگی دمایی سطحی، بر اساس پارامتر پایداری N۲، که در پاییز و زمستان نسبت به بهار و تابستان بیشتر است.) است. در چرخه سالانه براساس میانگین های شبانه­روزی، ضریب همبستگی CO و PM۱۰، ۴/۰ و در زمستان، ۷/۰ است که نشانگر ارتباط قوی منابع این دو در این فصل است. در بهار، خودروها، گرد و غبار ناشی از سطح و یا از منابع دورتر، منشا PM۱۰ هستند، اما در پاییز، منابع عمدتا خودروها و وسایل گرمایشی هستند. دو بیشینه در نمودار تغییرات CO در ابتدای صبح و شب رخ داده است که تقریبا با کمینه­های تندی باد همزمان و وابسته به تغییرات فصلی نیز هستند. طی شب، شارش­های کوه­دشت (سرد) و  نشست هوا ناشی از سامانه­های پرفشار سبب ایجاد وارونگی دما بر روی منطقه می­شوند که افزایش غلظت آلاینده­ها را در پی دارد.نمودارهای سه­بعدی مولفه­های افقی سرعت باد، دمای هوا و آلاینده­ها نشان می­دهند که مولفه نصف­النهاری باد، نقش برجسته­تری در انتقال CO که مستقل از دما است، به عهده دارد که با توجه به وضعیت توپوگرافی منطقه، می­تواند نشانگر محلی بودن منابع آن باشد. در حالی که هردو مولفه سرعت باد در انتقال PM۱۰ نقش دارند. همچنین بیشینه­های PM۱۰ در فصل سرد با باد کم همزمان و در فصل گرم مستقل از تندی باد هستند.

کلیدواژه ها:

daily variations ، seasonal variations ، wind ، temperature ، CO ، PM۱۰ ، Tehran ، تغییرات روزانه ، تغییرات فصلی ، باد ، دما ، پایداری ، CO ، PM۱۰