انتخاب گزینه مناسب جهت بازسازی معدن شن و ماسه جوبن با استفاده از روش تصمیم گیری چند معیاره فازی FTOPSIS در جهت ایجاد توسعه پایدار در منطقه

زمینه و هدف: امروزه به دلیل ازدیاد جمعیت استفاده بهینه از زمین اهمیت فراوانی یافته است. در نواحی معدنی، محدوده وسیعی در نتیجه معدن­کاری تحت اشغال قرار می گیرد که گاهی به چندین هکتار هم می رسد. سطح تخریب معادن و عوارض جانبی زیست محیطی با افزایش اندازه و ظرفیت معادن بیشتر می­شود. از طرفی هم محصولات معدنی و هم منابع طبیعی و محیط زیست مورد نیاز بشر می­باشند و نمی­توان یکی را فدای دیگری کرد. بنابراین راه معقول برای حل مشکل تعامل بین این دو بخش، حفظ توازن و توسعه پایدار است. احیا و بازسازی سطح زمین هایی که پس از استخراج معادن به صورت گسترده و نامحدود باقی مانده اند؛ در رسیدن به هدف بزرگ توسعه پایدار می تواند بسیار موثر واقع شود. لذا هذف از این تحقیق، انتخاب گزینه مناسب بازسازی معدن شن و ماسه جوبن با در نظر گرفتن پتانسیل­های منطقه جهت رسیدن به هدف توسعه پایدار می باشد. روش بررسی: در این تحقیق ابتدا کارهای صورت گرفته جهت بازسازی معادن مشابه مطالعه شد سپس با بررسی پتانسیل­های منطقه، گزینه­های مختلفی برای بازسازی معدن پیشنهاد شد. در ادامه ، هر یک از گزینه­ها بر اساس معیارهای مختلف مانند توپوگرافی، شیب، جنس خاک، مالکیت، راه دسترسی، انگیزه بهره برداران و ... مورد ارزیابی قرار گرفتند. در نهایت به ­منظور انتخاب مناسب­ترین گزینه جهت بازسازی معدن از روش شباهت به گزینه ایده آل فازی (FTOPSIS) استفاده شد. یافته­ها: با توجه به اینکه تصمیم گیری در مورد انتخاب یک گزینه مناسب جهت بازسازی معدن یک مسئله چند معیاره می­باشد و معیارها در تعارض با یکدیگرند. از طرفی در مسائل تصمیم­گیری تفکرات انسان با عدم قطعیت همراه است و این عدم قطعیت در تصمیم­گیری تاثیرگذار است. استفاده از روش FTOPSIS که تمام این شاخص­ها را در نظر می­گیرد. بسیار موثر واقع شد. بحث و نتیجه گیری: احیای زمین و بازسازی محیط زیست یک راه موثر برای استفاده از منابع زمین از لحاظ اقتصادی است و به هماهنگی بین مردم و زمین در منطقه معدن کمک می­کند. احیای موفق و پایدار به یک رویکرد میان رشته ای که منجر به یک طرح یکپارچه و موثر برای احیای شرایط زیست­محیطی، هیدرولوژیکی، زیبایی و تفریحی شود نیاز دارد. لذا لزوم جامع­نگری در تصمیم­گیری­ و بهره­گیری از افراد مختلف با مشاغل، تخصص­ها، تجربیات، سوابق و دیدگاه­های علمی گوناگون، همراه با استفاده از تکنیک­های تصمیم­گیری چند معیاره فازی می­تواند بسیار موثر واقع شود؛ لذا در این مقاله جهت تعیین گزینه مناسب بازسازی، با بررسی عوامل زیربنایی موثر در بازسازی و استفاده از منابع علمی مختلف، از بین هفت گزینه پیشنهاد شده با در نظر گرفتن ۱۷ معیار موثر، گزینه ایجاد منطقه تجاری به عنوان گزینه مناسب انتخاب شد.

کلیدواژه ها:

بازسازی معدن ، محیط زیست ، FTOPSIS ، معدن شن و ماسه ، توسعه پایدار