پایش روند تغییرات کاربری اراضی با تاکید بر توسعه فیزیکی شهر تهران

زمینه و هدف : توسعه فیزیکی شهرها و گسترش ابعاد آن، یکی از عوامل مهم در تغییرات اراضی شهری به شمار می­رود که پیامدهای متعدد زیست­محیطی، اقتصادی و اجتماعی را به دنبال دارد. در چند دهه گذشته، شهر تهران، با رشد و توسعه شهری و شهرک­های پیرامونی متعددی مواجه بوده که این مسئله، موجب تغییرات وسیعی در اراضی شهری تهران و نواحی پیرامون شده است. در این پژوهش روند تغییرات کاربری اراضی تهران در چند دهه گذشته مورد بررسی قرار گرفته است. روش بررسی : در پژوهش حاضر با استفاده از تصاویر ماهواره­ای ۷ باندی سنجنده TM ماهواره لندست، به پایش تغییر و تبدیل اراضی شهر تهران از سال ۱۹۸۸ تا ۲۰۱۰ و در سه مقطع زمانی ۱۹۸۸، ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ پرداخته شد. تصاویر پس از مراحل پیش پردازش، بر اساس شش طبقه اراضی شهری، کشاورزی، آبی، جنگلی، مرتعی و بایر در نرم افزار ENVI@ طبقه­بندی شده و با روش تفاضل تصویر و مقایسه پس از طبقه­بندی، تحلیل شدند. یافته ها : نتایج پردازش و طبقه­بندی تصاویر نشان می­دهد که اراضی شهری به طور پیوسته با رشد همراه بوده و اراضی بایر نیز در مقیاس بسیار کم و آرام، در حال افزایش است. همچنین اراضی مرتعی در یک دهه گذشته با کاهش همراه بوده است. در حالی که اراضی کشاورزی علیرغم کاهش نسبت به سال ۱۹۸۸، از سال ۲۰۰۰ روند افزایشی نشان می­دهد. نتیجه گیری : در مجموع به دلیل توسعه فعالیت­های صنعتی، نظامی و گردشگری در پیرامون شهر، از میزان اراضی دامنه­ای و کشاورزی کاسته شده و پهنه شهر توسعه پیدا کرده است که البته تاثیرات متعدد زیست محیطی همچون تغییر موازنه انرژی سطحی، جزیره گرمای شهری و چرخه آب در پیرامون شهر برجای نهاده است.

کلیدواژه ها:

تغییر کاربری اراضی ، توسعه فیزیکی ، تهران ، RS & GIS