تبیین مولفه و شاخص های اثرگذار مدرنیسم در خانه های اعیانی مشهد در اواخر دوره قاجار

پیدایش نوگرایی و ورود تدریجی جریان مدرنیسم به ایران در دوره قاجار بر زوایای مختلف جامعه ایران موثر بود. یکی از عرصه­هایی که مدرنیسم در آن تاثیرگذار بود، مختصات معماری بود. در این دوره دستاوردهای عصر مدرنیته غرب، هرچه بیشتر وارد کالبد و روح معماری زمانه شهر از جمله ابنیه و عمارت­های آن شد. مسئله­ای که اینجا مطرح می­گردد دامنه و ابعاد تاثیرگذاری مدرنیسم بر معماری خانه­های مسکونی در این دوره است. پژوهش حاضر در صدد آن است سعی بر آن تا علاوه بر شناخت وجوه اثرگذار بر معماری بناهای مسکونی اواخر قاجار در شهر مشهد، به اولویت­بندی آن­ها بپردازد. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی- تحلیلی است. روش گردآوری داده­ها به صورت کتابخانه­ای- اسنادی و تکمیل پرسشنامه خبرگان می­باشد. همچنین از روش دلفی برای تعیین اهمیت و وزن­دهی به مولفه­ها و شاخص­ها استفاده شد. یافته­های پژوهش حاکی از این است که بر اساس تحلیل­های صورت گرفته و مولفه­ها و شاخص­های به دست آمده از منابع موجود و نظرسنجی، مدلی با ۵ مولفه و ۲۰ شاخص تدوین و وزن هر دسته و ترتیب اهمیت شاخص­ها تعیین شد. بدین صورت مولفه­های «پلان»، «عناصر ساختمانی» و «تزئینات» و نیز سه شاخص «محوریت راه پله»، «بالکن» و «بام شیبدار و سنتوری» رتبه های اول تا سوم را کسب نمودند. تاثیرات مدرنسیم به شکل­های مختلف در پلان، نما، ورودی­ها، فضاهای داخلی و به­طور شاخص به عناصر و اجزای معماری دیده می­شود.اهداف پژوهش:۱.مطالعه و واکاوی تاثیر مدرنیسم بر معماری در دوره قاجار.۲.بررسی تاثیر وجوه مدرنیسم بر خانه­های اواخر دوران قاجار شهر در مشهد.سوالات پژوهش:۱.مدرنیسم چه تحولاتی را در معماری دوره قاجار ایجاد کرد؟۲.مدرنیسم چه تاثیری بر خانه­های اعیان در اواخر دوره قاجار در شهر مشهد داشت؟

کلیدواژه ها:

مدرنیسم ، معماری دوره قاجار ، خانه های مسکونی