پراکنش نماتود سیستی غلات، Heterodera filipjevi، در مزارع گندم استان اصفهان بر اساس درونیابی و ارتباط فاکتورهای آب و هوایی با تراکم جمعیت آن

این تحقیق به منظور شناسایی، تعیین درصد آلودگی، تراکم جمعیت و ترسیم نقشه پراکنش نماتود سیستی غلات بر اساس درونیابی با سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)، همچنین بررسی ارتباط عوامل آب و هوایی با تراکم جمعیت و پراکنش گونه غالب در مزارع گندم استان اصفهان انجام شده است. مجموعا ۲۸۰ نمونه خاک و ریشه از ۱۴۰ مزرعه گندم شهرستانهای استان طی سالهای ۱۳۹۱-۱۳۹۳ به صورت تصادفی جمعآوری گردید. سیستها از نمونههای خاک استخراج و تعداد سیستها و تخم و لارو سن دوم درون هر نمونه شمارش گردید. شناسایی گونه بر اساس مطالعات ریختشناسی و ریختسنجی و همچنین مشخصات مولکولی انجام شد. با بهرهگیری از تکنیک درونیابی با استفاده از نرمافزار Arc GIS نقشه پیوسته تراکم جمعیت تخم و لارو سن دوم و برآیند جهت پیشرفت بیماری برای استان تعیین شد. جهت و میزان همبستگی جمعیت تخم و لارو سن دوم با برخی عوامل آب و هوایی و ارتفاع از سطح دریا پس از تهیه نقشههای پیوسته آنها در محیط GIS با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان داد تنها گونه Heterodera filipjevi از نماتودهای سیستی غلات در استان اصفهان انتشار دارد و از مجموع ۱۴۰ نمونه خاک ۴/۵۶ درصد آنها با میانگین جمعیت ۰۲/۶ تخم و لارو سن دوم در گرم خاک به این گونه آلوده بودند. بر اساس درونیابی بیشترین میانگین تراکم جمعیت به ترتیب مربوط به شهرستانهای اردستان، نطنز، کاشان، آران و بیدگل، مبارکه، نائین و اصفهان بود. میزان تراکم جمعیت این نماتود با میانگین دما همبستگی مستقیم و با میانگین بارش، درصد رطوبت نسبی و همچنین ارتفاع همبستگی معکوس نشان داد.

کلیدواژه ها:

شناسایی ، نماتود انگل گیاهی ، GIS