بررسی رابطه متن و تصویر در نگاره های با مضامین جنگ آوری در شاهنامه بایسنقری

شاهنامه بایسنقری یکی از مهمترین آثاری مکتب نگارگری هرات است که در سال ۱۴۳۰ (میلادی)، به سفارش شاهزاده بایسنقر میرزا تهیه شده است. نگاره های این شاهنامه توسط گروهی از برجسته ترین نگارگران مکتب هرات تصویر سازی شده و متن آن نیز توسط گروهی از شاهنامه شناسان بزرگ فراهم شده است. هدف از این پژوهش شناختن پیوند بین متن شاهنامه با نگاره های دارای مضمون جنگ آوری و همچنین بررسی میزان وفاداری نگارگران به متن و اشعار شاهنامه در تصویرگری این نگاره ها در نسخه خطی شاهنامه بایسنقری بود. پرسش های اصلی این پژوهش این بود که : چه رابطه ای بین متن و تصویر در نگاره های با مضمون جنگ آوری در شاهنامه بایسنقری وجود دارد؟ و نگارگران شاهنامه بایسنقری تا چه اندازه در تصویر گری نگاره هایی با مضمون جنگ اوری به متن شاهنامه وفادار بوده اند؟ این پژوهش از نظر روش، توصیفی-تحلیلی بود و از شیوه تطبیقی نیز برای بررسی رابطه بین متن و تصویر در نگاره ها استفاده شد و شیوه جمع آوری اطلاعات بر پایه مطالعات کتابخانه ای بوده است. نتایج پژوهش مبین آن بود که نگارگران شاهنامه بایسنقری در بیشتر نگاره هایی که با مضمون جنگ آوری کار شده است، توانسته اند تطابق زیادی را میان اصل نگاره و اشعار مرتبط به آن در شاهنامه برقرار سازند و به نظر می رسد که این هنرمندان، برای به تصویر کشیدن این نگاره ها، تا حد زیادی به اشعار فردوسی وفادار بوده اند. در بعضی از آثار نگارگری این نسخه که با مضمون جنگ آوری تصویر شده اند، توجه کم تری به اشعار و متن شاهنامه شده است و نگارگران، بیشتر به پیشینه نگارگری و دانشی که از قبل درباره داستان نگاره ها داشته اند توجه نموده اند.

کلیدواژه ها:

شاهنامه بایسنقری ، رابطه متن و تصویر ، مکتب نگارگری هرات ، جنگ آوری.