بایسته های حقوق اساسی مدیریت وضعیت ها یاضطراری با تاکید بر کووید ۱۹

با آنکه قوانین و مقررات در همه نظام های حقوقی به طور معمول برای وضعیت های عادی تدوین، تصویب و منتشر می شوند، اما در این میان گاه وضعیت هایی بر نظام های سیاسی حادث می شود که حیات اجتماع را در مخاطره قرار می دهد. برای مدیریت این وضعیت های مخاطره انگیز، ابزارهای مختلفی در نظام های سیاسی وجود دارد که یکی از آنها، اعلام وضعیت اضطراری است. در وضعیت اضطراری، محدودیت هایی نسبت به حقوق و آزادی های اساسی، همچون حق بر رفت وآمد، حق بر اشتغال و آزادی رسانه ای بار می شود. با توجه به اینکه حقوق و آزادی های اساسی مردم در وضعیت اضطراری در معرض تحدید قرار می گیرد، رعایت یکسری قواعد شکلی و ماهوی از جانب دولت ها الزامی است تا این وضعیت، منجر به نقض اساسی حقوق و آزادی های بنیادین نشود. با شیوع بیماری کووید ۱۹ در سرتاسر جهان، برخی از کشورها به اعلام وضعیت اضطراری بهداشتی پرداختند تا از این طریق بتوانند به مقابله با این بیماری بپردازند. در ایران هر چند به طور رسمی از ظرفیت های اصل ۷۹ قانون اساسی استفاده نشد و وضعیت اضطراری اعلام نشد، با استفاده از اصل ۱۷۶ قانون اساسی محدودیت هایی بر برخی از حقوق و آزادی ها وارد شد. بررسی فرایند اعمال این محدودیت ها در ایران نشان می دهد که الزامات شکلی و ماهوی ناظر بر وضعیت های اضطراری تا حدود زیادی رعایت شده است.

کلیدواژه ها:

وضعیت اضطراری ، کووید ۱۹ ، اصل ۷۹ قانون اساسی ، شورای عالی امنیت ملی ، حقوق و آزادی های اساسی