تفاوت های مرور روایتی و مرور نظام مند

امروزه با بمباران اطلاعاتی توسط تعداد زیادی از مقالاتی که هر روزه در مجلات مختلف به چاپ می رسند و حرکت به سمت تصمیم گیری های مبتنی بر شواهد، مطالعات مروری اهمیت زیادی پیدا کرده اند(۱تا۳). مطالعات مروری برای استفاده بهینه از حجم بالای اطلاعات تولید شده توسط مقالات و ارائه ترکیبی از شواهد به صورت خلاصه، مورد توجه پژوهشگران رشته های مختلف در دنیا قرار گرفته اند، اما به کارگیری این روش در بین پژوهشگران ایرانی، به نسبت کم تر بوده است(۳و۴). یکی از مهم ترین دلایل این موضوع ناآشنایی پژوهشگران با جنبه های روش شناسی مطالعات مروری است. مطالعات مروری در یک دسته بندی کلی به دو دسته اصلی مرور روایتی و مرور نظام مند تقسیم می شوند که مشخصات و اهداف متفاوتی دارند(۵و۶). هدف این دست نوشته بیان تفاوت های بین مطالعات مرور روایتی و نظام مند است. مطالعات مروری روایتی (توصیفی یا سنتی)، مطالعاتی هستند که منابع علمی در مورد یک موضوع خاص را در حیطه های وسیع تر از یک مرور نظام مند، به صورت نظری و محتوایی، بدون روش کار اختصاصی و شفاف، توصیف و بحث می کنند(۲و۶و۷). مرور روایتی بدون هیچ روش از پیش تعریف شده و نظام مندی انجام می شود به طوری که حتی در برخی مقالات مروری روایتی، بسته به سبک مجله، نوشتن قسمت روش کار ضروری نیست(۲و۸). در این نوع مرور، محقق به صورت واضح نحوه جستجوی منابع و پایگاه های داده ای که مورد جستجو قرار گرفته است، معیارهای ورود و خروج مطالعات اولیه به مرور و نحوه ارزیابی کیفیت و ترکیب نتایج آن ها را مشخص نمی کند(۵و۶و۸و۹). طبق نظر نویسنده که در مورد موضوع مرور متخصص و صاحب نظر است، مرتبط ترین منابع بدون این که در مورد انتخاب آن شفاف سازی صورت گیرد، انتخاب می شوند و وارد مرور می گردند. نویسنده معمولا منابعی را انتخاب می کند که نظرات او را تقویت می کنند و منابعی که نظرات متفاوت با نویسنده دارند را حتی اگر روش تحقیق خوبی داشته باشند، مورد توجه قرار نمی دهد. این جهت گیری در انتخاب مقالات در نهایت می تواند منجر به سوگرایی انتخاب شود و نتایج مطالعه را منحرف کند(۹تا۱۳). از آنجا که تا حد زیادی تحت تاثیر نظرات نویسنده است، نتایج آن قابل اطمینان نیست و توسط محققان دیگر قابل تکرار نیست؛ اما زمانی که در ارتباط با موضوع موردنظر منابع و شواهد کمی وجود دارد، می تواند مفید باشد(۹و۱۰و۱۴). مطالعات مروری نظام مند (ساختار یافته)، در دهه ۱۹۷۰ در علوم اجتماعی آغاز شدند و در دهه ۱۹۹۰ در پاسخ به نگرانی ها در مورد اعتبار علمی مرورهای روایتی، به طور سریعی گسترش یافتند(۱۵). هدف اصلی مرور نظام مند فرموله کردن یک سوال مشخص و اختصاصی و ارائه یک پاسخ خلاصه ی دقیق از تمام منابع موجود، همراه با ترکیب کیفی یا کمی (فرا تحلیل) شواهد مرتبط است(۲و۱۱و۱۳و۱۶). این نوع مرور بر اساس یک ساختار کلی، شامل تعیین سوال پژوهشی، تهیه پروتکل پژوهش، جستجوی جامع پایگاه های داده با یک استراتژی جستجوی شفاف، یافتن منابع مرتبط و انتخاب آن ها با معیارهای ورود و خروج مشخص، استخراج داده ها از منابع، ارزیابی کیفیت منابع مرتبط با چک لیست های استاندارد، ترکیب و ارائه نتایج بطور خلاصه و شفاف و نتیجه گیری بر اساس شواهد است(۱۶تا۱۹). با توجه به این که مرور نظام مند دارای یک پروتکل از پیش تعیین شده و روش شفاف و ساختار یافته است، نتایج آن قابلیت اطمینان بیش تری دارند و توسط سایر محققان با روش مشابه، قابل تکرار است(۱۰). با این که نتایج مرور نظام مند برای تصمیم گیری مبتنی بر شواهد قابل استفاده می باشند ولی در استفاده و تفسیر نتایج این مطالعات هم باید به کیفیت روش پژوهشی استفاده شده در آن و مواردی مانند روش مطالعات اولیه و سوگرایی در آنها، سوگرایی انتشار و ناهمگونی مطالعات، نیز توجه شود(۲۰و۲۱). مهم ترین تفاوت ها بین مطالعات مرور نظام مند و روایتی ناشی از تفاوت در روش تحقیق این نوع مطالعات است. به طوری که مرور نظام مند دارای روش تحقیق کاملا شفاف، ساختارمند و از پیش تعریف شده است؛ ولی در مرور روایتی روش تحقیق شفاف و واضحی وجود ندارد. عدم این شفافیت در روش تحقیق باعث می شود که نتایج مرور روایتی به نظرات و سلیقه ی نویسنده وابسته باشد. در نهایت این تفاوت ها باعث می شود تا یک مرور نظام مند با کیفیت در راس هرم اعتبار و کیفیت شواهد برای تصمیم گیری ها قرار گیرد؛ در حالی که مرور روایتی در سطوح پایین از نظر شواهد معتبر قرار می گیرد(۱۱و۱۶و۲۰و۲۱). در جدول ۱ تفاوت های اصلی مطالعات مروری نظام مند و روایتی نشان داده شده است. در برخی موارد ممکن است مطالعاتی مروری انجام شوند که تا حدودی رویکرد نظام مند داشته باشند ولی تمام معیار های لازم مانند معیارهای سخت گیرانه کوکران (Cochrane) (۱۹) برای یک مرور نظام مند را نداشته باشند و در طیفی بین مطالعات مروری روایتی و نظام مند قرار گیرند(۸).

کلیدواژه ها:

letter to editor ، نامه به سرذبیر ، مرور نظام مند