چگونه پروتکل یک مطالعه را برای چاپ در مجله دانشگاه به رشته تحریر درآوریم؟

در یکی از سخنان سردبیری قبلی مجله دانشگاه، آمادگی این مجله برای بررسی و چاپ پروتکل کارآزمایی ها را به اطلاع خوانندگان و نویسندگان فرهیخته رساندیم. در آن سخن سردبیری، علاقمندان را به ارسال مقالات مربوط پروتکل مطالعه خود به مجله دانشگاه تشویق و ترغیب نمودیم [۱]. در این سخن سردبیری قصد داریم که یک بار دیگر، آن فراخوان را تجدید کرده و هم چنین، آمادگی مجله را برای انتشار پروتکل تمام مطالعات مهم اعم از مروری، همگروهی و مورد - شاهدی را نیز اعلام نماییم [۲]. از این رو، در این سخن سردبیری تصمیم گرفتیم که به اختصار درباره چگونگی نگارش مقالات مربوط به پروتکل یک مطالعه، توضیحاتی را ارائه نماییم. معمولا، مقاله ای که در برگیرنده پروتکل یک مطالعه باشد از سه بخش اساسی مقدمه، مواد و روش ها و بحث تشکیل شده است. نویسندگان باید در مقدمه، به طور دقیق و کامل، ضرورت انجام مطالعه خودشان را بیان نمایند. در واقع با استناد به منابع موجود، آن ها باید بیان نمایند که چرا انجام مطالعه حاضر دارای اهمیت بالایی است و چرا باید این مطالعه به مرحله اجرا در آید. در انتهای مقدمه نیز، نویسندگان باید هدف از انجام مطالعه خودشان را به دقت تشریح نمایند. پس از نگارش مقدمه و در قسمت  مواد و روش ها، نویسندگان باید با دقت هر چه تمام تر به ذکر جزئیات نحوه انجام مطالعه خود بپردازند. این جزئیات حدقل باید شامل: نوع مطالعه، جمعیت هدف و نمونه تحت بررسی آنان باشد. هرگونه معیار ورود و خروج به مطالعه نیز باید به دقت ذکر گردد. هرگونه ابزاری که برای اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد، نیز باید با ذکر جزئیات لازم، توضیح داده شود. به خصوص درباره روایی و پایایی ابزارهای مورد نظر در جمعیت مورد بررسی، باید اطلاعات لازم به شکل مستند در اختیار خوانندگان، قرار داده شود. جزئیات هرگونه تخصیص تصادفی، اندازه گیری های اولیه و ثانویه، دوره پی گیری و ملاحظات اخلاقی نیز باید به شکل کامل در قسمت مواد و روش ها آورده شوند. هم چنین، تصویب پروتکل مطالعه در یک کمیته اخلاق معتبر و جزئیات ثبت پروتکل مطالعه به ویژه مطالعات کارآزمایی در یک سیستم معتبر ثبت، به دقت باید بیان گردند. بالاخره، روش های دقیقی که برای انجام تجربه و تحلیل آماری به کار می روند نیز همراه با نوع و نسخه نرم افزارهای مورد استفاده برای تهیه و آنالیز دیتاها، باید به دقت ذکر گردند. در بحث مقاله نیز، باید به طور واضح و مشخص اعلام گردد که انجام مطالعه حاضر، چه منافعی را در برخواهد داشت. نتایج مطالعه چه پیامدهای مثبتی را در نظام بهداشتی - درمانی ایجاد می کند و کاربرد یافته های مطالعه به طور مشخص، در حل کدام مشکل یا مشکلات بهداشتی به کار می آیند. هم چنین، بحث مطالعه می تواند تمام جنبه های دیگر مطالعه را که نویسندگان در قسمت مقدمه و مواد و روش ها توضیح نداده اند را نیز، در بر بگیرد. در خاتمه، راقم این سطور امیدوار است که در آینده ای بسیار نزدیک، بررسی و چاپ پروتکل مطالعات مختلف در کشور به صورت یک امر ضروری و حیاتی، مورد توجه پژوهش گران علوم سلامت قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

JRUMS ، مجله دانشگاه