هیدروکربن های آروماتیک حلقوی PAHs))در رسوبات رودخانه حفاظت شده سرد آبرود استان مازندران

با افزایش جمعیت، پیشرفت تکنولوژی و توسعه صنایع مختلف، توسعه کشاورزی، استفاده روزافزون از سوخت­های فسیلی موجب گردیده است تا میزان زیادی از فاضلاب­های صنعتی و شهری که دارای ترکیبات شیمیایی مختلف هستند، وارد اکوسیستم­های آبی گردند. هدف از انجام این تحقیق تعیین غلظت و پراکنش هیدروکربن­های آروماتیک حلقوی و منشا این ترکیبات در رودخانه حفاظت‎شده سرد آبرود در استان مازندران است. نمونه‎برداری رسوبات سطحی بستر رودخانه­ توسط گرب ون­وین در ۴ ایستگاه (کریم آباد، گیل‎کلا، عباس‎کلا و مصب‎رود سردآبرود) انجام شد. استخراج و آنالیز ترکیباتPAHs ، باروش استاندارد سوکسله، طی دو مرحله کروماتوگرافی ستونی و دستگاه کروماتوگرافی گازی- طیف‎سنجی جرمی انجام شد. بیشترین میزان کل این ترکیبات در مصب رودخانه با غلظت ng.g-۱ ۴۰/۱۷۳± ۸۹/۱۰۵۹ و کمترین، در ایستگاه کریم‎آباد در بالادست رودخانه با غلظت ng.g-۱ ۲۲/۳۹ ± ۴۲/۱۴۱ مشاهده شد. روند تجمع ترکیبات PAH در رسوبات نشان داد که از بالادست رودخانه به پایین دست، غلظت ترکیبات PAHs افزایش می‎یابد. تعیین منشا ترکیبات در رسوبات با استفاده از نسبتهای تشخیصی ایزومری نشان داد که ترکیبات PAHs عمدتا اختلاطی از منابع پتروژنیک و پایروژنیک هستند. رسوبات سطحی رودخانه سردآبرود بر اساس رهنمود کیفیت رسوب NOAA از نظر غلظت هیدروکربن­های پلی­آروماتیک در سطح متوسط آلودگی قرار دارند. برداشت شن و ماسه در مسیر رودخانه، ورود پسابهای کشاورزی مزارع اطراف، افزایش شهرنشینی، تردد و ترافیک اتومبیل­ها در منطقه و میزان نسبتا بالای بارندگی و رواناب‎های شهری باعث ایجاد آلودگی حاصل از ترکیبات هیدروکربن­های آروماتیک در رسوبات رودخانه شده است.

کلیدواژه ها:

منشایابی ، رودخانه سردآبرود ، رسوب سطحی. هیدروکربن های آروماتیک حلقوی