مقایسه اثربخشی مداخله با روش تحلیل رفتار کاربردی و نوروفیدبک بر ارتقای مهارت های شناختی، اجتماعی و فعالیت های روزمره زندگی در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم

هدف: مطالعه حاضر با هدف اثربخشی و مقایسه مداخله با روش تحلیل رفتار کاربردی و نوروفیدبک بر ارتقای مهارت های شناختی، اجتماعی و فعالیت های روزمره زندگی در کودکان مبتلابه اختلال اوتیسم بود. روش: روش پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون– پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کودکان ۷-۱۲ ساله مرکز توان بخشی کودکان مبتلا به طیف اوتیسم با نیازهای ویژه شهر اردبیل در سال ۹۷ بودند که ۴۵ شرکت کننده به صورت هدفمند انتخاب و به روش تصادفی ساده در دو گروه مداخله تحلیل رفتار کاربردی و نوروفیدبک و یک گروه کنترل ۱۵ نفره تقسیم شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه سنجش دامنه اوتیسم (۱۹۹۹)، مقیاس تجدیدنظر شده هوش وکسلر کودکان (۱۹۶۹)، پرسشنامه سنجش مهارت های اجتماعی استون و همکاران (۲۰۱۰) و مقیاس فعالیت های روزمره زندگی وایزمن (۲۰۱۳)استفاده شد. علاوه بر برنامه های آموزشی مرکز، مداخله های دو گروه به صورت انفرادی به مدت ۲۰ جلسه ۴۵ دقیقه ای و ۲ بار در هفته اجرا شد. گروه کنترل فقط برنامه معمول مرکز را دریافت کرد. داده ها با نرم افزار اس پی اس اس ۲۱ و آزمون آماری اون، تحلیل کوواریانس چندمتغیری و آزمون توکی تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که مداخله های ABA و نوروفیدبک بر ارتقای مهارت های شناختی، اجتماعی و فعالیت های روزمره زندگی در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم تاثیر داشته اند و همچنین مداخله ABA نسبت به نوروفیدبک در همه این متغیرها بیشتر از نوروفیدبک بوده است. نتیجه گیری: این یافته ها تاییدی بر نقش مداخله های ABA و نوروفیدبک در درمان برخی مشکلات و مهارت های کودکان مبتلابه اختلال طیف اوتیسم بود.

کلیدواژه ها:

Applied Behavior Analysis ، Neurofeedback ، Cognitive ، Social Skills ، Daily Activities ، Autism ، تحلیل رفتار کاربردی ، نوروفیدبک ، مهارت های شناختی ، اجتماعی ، فعالیت های روزمره ، اوتیسم