بررسی کیفیت خاک در بخشی از اراضی کوهین استان قزوین

کیفیت خاک را می توان از دو بعد کیفیت ذاتی و کیفیت پویا مورد مطالعه قرارداد. بعد ذاتی کیفیت خاک به عوامل خاک­سازی وابسته است، اما، بعد پویای کیفیت خاک، ویژگی هایی از خاک است که بسته به نوع مدیریت تغییر می­کند و بیانگر وضعیت سلامت خاک است. در این تحقیق، کیفیت خاک بخشی از اراضی قزوین با استفاده از دو شاخص کیفیت تجمعی خاک و شاخص کیفیت "نمرو" محاسبه شد. نتایج نشان داد که شاخص کیفیت تجمعی با مدل کروی و شاخص کیفیت نمرو با مدل نمایی منطبق بودند و ضریب تبیین هر دو شاخص ۸۷/۰ به دست آمد که بیانگر همبستگی خوب مدل برازش داده شده با نقاط مشاهده­ای است. در مقایسه با روش وزن­دهی معکوس­فاصله، روش کریجینگ معمولی برای هر دو شاخص کیفیت خاک، مقدار میانگین خطای اریبی و ریشه دوم میانگین مربعات خطای کمتری داشت. نقشه­های کیفیت خاک منطقه موردمطالعه به کمک دو شاخص کیفیت تجمعی و کیفیت نمرو بر پایه روش­های کریجینگ معمولی و وزن­دهی معکوس فاصله ترسیم شد. الگوی کیفیت خاک برای هر دو شاخص تقریبا یکسان بود. بر اساس شاخص کیفیت تجمعی و شاخص کیفیت نمرو، خاک قسمت­های شمالی و شمال غربی منطقه موردمطالعه کمترین مقادیر کیفیت خاک (۴/۰ و ۲۸+/۰) و قسمت جنوب و جنوب شرقی بیشترین مقادیر کیفیت (۷/۰ و ۵/۰) را به ترتیب داشتند. دو شاخص کیفیت خاک با کربن آلی، ظرفیت تبادل کاتیونی و نیتروژن و پتاسیم رابطه­ای مثبت و معنی­داری نشان دادند، اما این روابط با جرم مخصوص ظاهری و اسیدیته خاک رابطه منفی و معنی­دار بود. می توان نتیجه­گیری کرد که کیفیت خاک منطقه متاثر از ویژگی­های پویای خاک است و توجه به حفظ این ویژگی­ها اهمیت خاص دارد.

کلیدواژه ها:

شاخص کیفیت تجمعی ، شاخص نمرو ، کریجینگ ، وزن دهی معکوس