مروری بر تجارم استفاده از فناوری های نویندر توسعه خدمات کتابخانه های ایران

هدف: پیشرفت های سریع فناوری اطلاعات و کاربرد وسیع آن در تمامی ابعاد زندگی،جامعه امروز را با تغییراتی بی سابقه مواجه کرده است. کتابخانه ها نیز در این میان از تغییراتو دگرگونی های ناشی از فناوری اطلاعات به دور نبوده اند. در جهان امروز کتابخانه ها برایکمک به پژوهشگران، نظام های اطلاع رسانی و فناوری های جدید اطلاع رسانی را به خدمتمی گیرند. علی رغم اینکه در کشور ما کتابخانه های عمومی توسط نهاد کتابخانه ها کم وبیشبه فناوری های اطلاعاتی نسبت ا پیشرفته ای مجهز شده اند؛ ولی اطلاعاتی از میزان استفاده ازاین فناوری ها و ابعاد آن در دست نیست. ازاین رو، پژوهش حاضر با هدف مرور تجارباستفاده از فناوری های نوین در توسعه خدمات کتابخانه های عمومی در ایران اجرا شد.روش: رو، پژوهش حاضر، مرور نقلی و روایتی از مطالعات انجام شده در داخل کشوربه منظور بررسی تجارب استفاده از فناوری های نوین در توسعه خدمات کتابخانه های ایرانبود و در گروه مطالعات ثانویه دسته بندی می شود. مقاله های موجود در پایگاه های اطلاعاتی مگیران، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی، نورمگز و پرتال جامع علوم انسانی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۴۰۰ با استفاده از واژگان کلیدی کتابخانه اینترنت و وب تکنولوژی وفناوری به صورت مجزا و ترکیبی استخراج و پژوهش مورد نظر به صورت یک مطالعه مروری طرح ریزی شد. در این مطالعه مروری ۲۶ مقاله مطالعه و بررسی شد.یافته ها: بررسی و مرور ۲۶ مقاله گزینش شده از ادبیات پژوهشی داخل کشور مبین آن استکه اگرچه در کتابخانه های دانشگاهی، توسعه کتابخانه مجازی در دستور کار بیشتردانشگاه ها قرار گرفته است، بااین حال، امکانات موجود از نظر فناوری اطلاعات در اینکتابخانه ها را برای ارائه خدمات کافی نمی دانند. برخی کتابداران دانشگاهی، اصلی ترینمانع بهره گیری از فناوری اطلاعات در کتابخانه های دانشگاهی را نداشتن خط مشی مدوناعلام کرده اند. همچنین عمده ترین مشکلات استفاده از انواع فناوری های اطلاعاتی از نظرکتابداران، برخوردار نبودن از آموز، کافی، عدم شناسایی و فراهم آوری منابع و تسلطنداشتن کتابداران به زبان انگلیسی است. مرور ادبیات پژوهشی داخل کشور نشان دادفناوری اطلاعات در ۸ بخش کتابخانه های مجازی دانشگاهی، تلفن های همراه و شبکه هایاجتماعی، فناوری های معنایی، اینترنت اشیاء، ارائه خدمات به معلولان، فناوری شناساییبا امواج رادیویی، پست الکترونیکی و بازی وارسازی وب سایت کتابخانه ها برای توسعهخدمات کتابخانه ها در ایران مورد استفاده قرار گرفته است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده به نظر می رسد از فناوری های اطلاعاتی درکتابخانه های عمومی ایران در سطح پایینی استفاده می شود و هنوز بسیاری از کتابخانه ها بارویکرد سنتی مدیریت می شوند. افزون بر این، به طورکلی برنامه ریزی خاصی برای استفادهاز فناوری های اطلاعاتی و نیز توسعه کتابخانه ها بر اساس فناوری های نوین وجود ندارد؛بنابراین، سیاست گذاری به منظور ارتقای کتابخانه های عمومی لازم و ضروری است.اصالت/ارزش: در پژوهش حاضر ابعاد به کارگیری فناوری اطلاعات به منظور توسعه خدماتکتابخانه ها در ایران بررسی شده است و بر اساس شواهد موجود، لازم است اقداماتجدی تری در این زمینه صورت پذیرد.

کلیدواژه ها:

فناوری اطلاعات ، توسعه خدمات ، کتابخانه.