بررسی جذب و توزیع کادمیوم در بخش های مختلف سبزیجات رایج در کشور

هدف این پژوهش بررسی تاثیر سطوح مختلف غلظت کادمیم محیط ریشه بر مقدار جذب و تجمع آن در اندام های مختلف هفت نوع سبزی رایج در کشور است که به صورت یک طرح آزمایشی فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در سه تیمار و سه تکرار در سال ۱۳۸۹ به اجرا درآمد. تیمارها شامل غلظت های صفر، ۵۰ و ۱۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم کادمیم در خاک است. خاک مورد استفاده بعد الک کردن با مش دو میلی متر و افزودن نیترات کادمیم و مخلوط کردن کامل تهیه شد برای کاشت از گلدان پلاستیکی استفاده شد. در پایان فصل زراعی از بخش های مختلف گونه ها برای سنجش مقدار تجمع کادمیم نمونه برداری و آزمایش شد، نتایج حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. بر اساس نتایج بدست آمده، به جز تیمار شاهد در سایر تیمارها میزان تجمع کادمیم در بخش های گونه های مورد مطالعه بیش از حد مجاز موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (۰.۰۵ و ۰.۱ میلی گرم بر کیلوگرم) و FAO/WHO (۰.۲میلی گرم بر کیلوگرم) برای مصارف انسانی است. میزان تجمع کادمیم در بخش های مختلف سبزی های به ترتیب شامل ساقه: کاهو، نعنا، گشنیز، شاهی، پیاز، جعفری و تره فرنگی؛ برگ: کاهو، شاهی، پیاز، گشنیز، جعفری، نعنا و تره فرنگی؛ ریشه: شاهی، کاهو، نعنا، گشنیز، جعفری، پیاز و تره فرنگی است. نتایج بررسی ها حاکی از آن است که بیشترین مقدار تجمع کادمیم در بین اندام سبزی های مورد مطالعه مربوط به ساقه کاهو (۶.۸ میلی گرم در کیلوگرم) و کمترین میزان آن، مربوط به ریشه تره فرنگی (۰.۷۷ میلی گرم بر کیلوگرم) و بیشتر از حد استاندارد است. به طور کلی در تیمارهای حاوی نیترات کادمیم تمام گونه ها دچار سمیت شدند و در تیمار شاهد سمیت و آسیبی در گیاهان مشاهده نشد. بالا بودن میزان تجمع فلز کادمیم در برگ کاهو، شاهی و پیاز دارای اهمیت است و بیانگر استعداد این محصولات در تجمع کادمیم بیشتر در برگ خود است. از این رو این سبزی ها شرایط مصرف توسط شهروندان را ندارند و باید نسبت به مدیریت شرایط کشت آنها تدبیرهای لازم اتخاذ شود.

کلیدواژه ها:

، پیاز ، نیترات کادمیوم ، خاک آلوده ، ، ، کاهو ، و ، شاهی