بررسی و تحلیل نظر مولوی در باب تجسم اعمال با محوریت غزلیات شمس تبریزی

یکی از مهم ترین مباحث مربوط به عوالم پس از مرگ چگونگی دریافت جزای اعمال در آخرت است. دیدگاه متفکران اسلامی در این باب بر دو گونه است: برخی معتقدند که جزای اعمال در آخرت، نظیر کیفر و پاداش های دنیوی از سنخ اعتبار و قرارداد بوده، مخالفان نظریه تحسم اعمال به شمار می آیند. ایشان در تایید دیدگاه خود به دلایلی ازجمله آیات قرآن و غرضی بودن اعمال استناد کرده اند. در مقابل مدافعان نظریه تحسم اعمال معتقدند که رابطه عمل و جزای آن در آخرت، تکوینی، از سنخ این همانی و تجسم باطن و ملکوت اعمال می باشد. مولوی نیز در آثار خود در مقام اثبات تکوینی بودن عمل و جزای آن در قالب تحسم ملکوتی برآمده و در این راستا به اقامه دلیل پرداخته است. وی با استناد به ادله نقلی دال بر تخلف ناپذیر بودن وعده آلهی در باب اعطای جزای اعمال و بر پایه اصل عقلی جوهری بودن ملکوت عمل در صقع نفس آنسان و عدم امکان اضمحلال آن به تبیین مبانی و نتایج نظریه تحسم اعمال پرداخته است.

کلیدواژه ها:

تجسم اعمال ، جزای عمل ، ملکوت جاودانه ، مولوی ، غزلیات شمس