ارزشیابی جامع استانداردهای مدیریت خطر حوادث و بلایا در بیمارستان های ایران

زمینه و هدف: آمادگی بیمارستان ها در حوادث و بلایا نقش مهمی در حفظ و ارتقای سلامت جامعه دارد. استانداردهای اعتباربخشی محور مدیریت خطر حوادث و بلایا از سال ۱۳۹۵ در بیمارستان ها توسعه یافت. این پژوهش با هدف بررسی میزان اجرای این استانداردها در بیمارستان های کشور به منظور شناسایی نقاط قوت و ضعف بیمارستان ها و ارائه راهکارهای کاربردی انجام شد. روش ها: مطالعه به صورت توصیفی مقطعی برای بیمارستان های کل کشور انجام شد. از نتایج ارزیابی دور سوم اعتباربخشی در سال ۱۳۹۶ استفاده گردید. ارزشیابی بیمارستان ها توسط ارزیابان کشوری اعتباربخشی وزارت بهداشت با استفاده از چک لیست مربوط به استانداردها و سنجه های اعتباربخشی محور مدیریت خطر حوادث و بلایا (۷ استاندارد و ۳۷ سنجه) انجام و در سامانه اعتباربخشی کشور ثبت گردید. آمار توصیفی برای تحلیل داده ها به کار گرفته شد. یافته ها: میانگین امتیاز کسب شده بیمارستان های کشور در محور مدیریت خطر حوادث و بلایا ۴۸/۸۲ بود. استان های زنجان (۵۸/۲۷) و قزوین (۵۶/۴۴) بالاترین امتیاز و استان های ایلام (۲۵/۳۶) و لرستان (۳۸/۳۹) پایین ترین امتیاز را کسب نموده اند. بیشترین امتیاز در اجرای استاندارد اول (ارزیابی و اولویت بندی خطر بلایا) با میانگین ۶۷/۷۸ و استاندارد دوم (پیشگیری و کنترل آتش سوزی) با میانگین ۶۷/۰۵ بود. پایین ترین امتیازات مربوط به اجرای استاندارد پنجم (گزارش حوادث و موقعیت های خطرآفرین) (۲۹/۳۸) و استاندارد هفتم (فعال سازی سامانه های پاسخ) (۳۲/۳۳) بود. بیش از ۷۵ درصد استان های مرزی کشور (ایلام، کرمانشاه، خوزستان، کردستان، خراسان­ رضوی، خراسان­ شمالی، سیستان و بلوچستان، آذربایجان شرقی و غربی) امتیاز کمتر از ۵۰ درصد را کسب نموده اند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد میانگین امتیازات بیمارستان های کشور در مدیریت خطر حوادث و بلایا پایین است و بیمارستان های کشور به ویژه بیمارستان های استان های مرزی، از آمادگی مناسبی برای مقابله با حوادث و بلایا برخوردار نیستند. بیشترین ضعف بیمارستان­ ها در تدوین علمی برنامه­ های آمادگی و پاسخ، کمبود آگاهی نسبت به دستورالعمل­ های کشوری آمادگی و پاسخ، کمبود آموزش و تمرین، آسیب ­پذیری غیرسازه­ای و زیرساخت بیمارستان­ ها است. تقویت ایمنی و مقاوم سازی بیمارستان­ ها، ارتقای سطح دانش و مهارت مدیران و کارکنان و ارتقای کیفی و بازنگری مداوم استانداردها بر اساس چالش های بیمارستان، از جمله راهکارهای توسعه و ارتقای آمادگی بیمارستانی در حوادث و بلایا است.

کلیدواژه ها:

استاندارد ، اعتباربخشی ، مدیریت خطر ، حوادث و بلایا ، بیمارستان ، ارزیابی