ارزیابی کیفیت آب رودخانه چهل چای در استان گلستان بر اساس شاخص های کیفی NSFWQI ، IRWQISC و CWQI

زمینه و هدف: توسعه روزافزون فعالیت های کشاورزی و آبزی پروری در حاشیه رودخانه ها موجب کاهش کیفیت آب های جاری شده است. این مطالعه به منظور ارزیابی کیفیت آب رودخانه چهل چای در استان گلستان بر اساس شاخص های کیفی NSFWQI ،IRWQISC و CWQI انجام شد. روش بررسی: این مطالعه توصیفی – تحلیلی روی یکی از زیر حوزه های آبخیز گرگانرود انجام شد. از هر ۷ ایستگاه نمونه برداری انتخاب شده بر اساس فاکتورهای استاندارد در مجموع ۴۲ نمونه در طول رودخانه در فصول تابستان و پاییز به صورت ماهانه در سال ۱۳۹۷ بررسی شد. فاکتورهای استاندارد شامل قابل دسترسی بودن، نوع کاربری اراضی، زمین شناسی و پراکندگی در طول رودخانه بودند. ۱۲ پارامتر کیفی آب شامل اکسیژن محلول، کلیفرم مدفوعی، pH، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی (Biochemical Oxygen Demand: BOD)، اکسیژن خواهی شیمیایی (Chemical Oxygen Demand: COD)، درجه حرارت، فسفات، نیترات، آمونیوم، کدورت، کل مواد جامد محلول و هدایت الکتریکی و ۵ کاتیون (سدیم، کلسیم و منیزیم) و آنیون (کلراید و سولفات) در طول رودخانه با استفاده از روش استاندارد اندازه گیری شدند. یافته ها: در مقدار فسفات و کدورت از ایستگاه ۲ به سمت پایین دست، افزایش مشاهده شد. مقادیر BOD ، COD و کلیفرم مدفوعی در ایستگاه ۶ افزایش آماری معنی داری در مقایسه با میزان استاندارد WHO نشان داد (P<۰.۰۵). آلودگی رودخانه در فصل تابستان بعد از ایستگاه ۳ (تفرجگاه) به سمت پایین دست افزایش آماری معنی داری نشان داد (P<۰.۰۵) و این امر به دلیل ورود کودهای کشاورزی و تخلیه فاضلاب شهری بود. بر اساس میانگین شاخص IRWQISC و NSFWQI کیفیت آب رودخانه چهل چای در ایستگاه نمونه برداری در محدوده شهر مینودشت (ایستگاه ۶) در کلاسه بد ارزیابی شد. شاخص CWQI نشان داد که آب رودخانه چهل چای از نظر آشامیدن و آبزیان در مرز کلاسه مناسب، برای کشاورزی در کلاسه بد و از نظر تفریح و استفاده دام در رده عالی است. نتیجه گیری: مقادیر میانگین شاخص های اندازه گیری شده، بیانگر کلاسه کیفی با آلودگی بالا بود. از آنجا که این رودخانه برای تامین آب کشاورزی و آبزی پروری استفاده می شود؛ اعمال راهکارهای مدیریتی ضروری به نظر می رسد.

کلیدواژه ها:

Water Quality ، NSFWQI ، IRWQISC ، CWQI ، River ، کیفیت آب ، NSFWQI ، IRWQISC ، CWQI ، رودخانه