پیشنهاد یک پروتکل ساده برای دزیمتری in vivo در پرتودرمانی تومورهای سر و گردن با استفاده از تصویربرداری پورتال

زمینه و هدف : لزوم وجود برنامه های دوره ای کنترل کیفیت در آنکولوژی تابشی توسط سازمان های مختلفی نظیر AAPM ، ACR ، ACMP و ESTRO توصیه شده است. یکی از بهترین روش های انجام کنترل کیفیت انجام دزیمتری in vivo در حین پرتودرمانی می باشد. این مطالعه به منظور طراحی پروتکلی ساده برای دزیمتری in vivo در پرتودرمانی تومورهای سر و گردن با استفاده از تصویربرداری پورتال انجام گردید. روش بررسی : در این مطالعه Case Series دز خط میانی به صورت in vivo و همراه با تصویربرداری پورتال روی ۱۹ بیمار مبتلا به تومورهای سروگردن تحت درمان با دستگاه کبالت-۶۰ مراجعه کننده به بخش پرتودرمانی بیمارستان سیدالشهداء اصفهان طی ماه های مرداد و آذر ۱۳۸۶؛ اندازه گیری شد. توزیع دز ورودی و خروجی با استفاده از دو دیود و نسبت های خارج از محور و تصویربرداری پورتال به همراه کد کاربری نوشته شده به زبان MATLAB برای تبدیل شدت نوری فیلم به دانسیته نوری تعیین گردید. با استفاده از مقادیر دز ورودی و خروجی و با به کارگیری الگوریتم هوسکین، دز در طول خط میانی در فواصل یک سانتی متری به دست آمد. یافته ها : دز خط میانی در ۱۶۵ نقطه اندازه گیری شد. میانگین و انحراف معیار بین دز اندازه گیری شده و دز تجویز شده در حدود ۳.۶۱±۴.۲۷ درصد به دست آمد. همچنین در ۱۱۰ نقطه (۶۶.۶۶ درصد) میزان انحراف کمتر از ۵درصد (۱.۳۷±۲.۲۷) ، در ۴۱ نقطه (۲۴.۸۴ درصد) بین ۵ درصد و ۱۰ درصد (۱.۲±۶.۵۱) و در ۱۴ نقطه (۸.۴۸ درصد) بیش از ۱۰ درصد (۲.۳۴±۱۳.۳۷) تعیین گردید. بیشترین و کمترین میزان انحراف به ترتیب در مرکز میدان درمان (۱.۶۳±۲.۶) و در فاصله ۵ سانتی متری از مرکز میدان (۴.۸۶±۷.۲۴) و برای میدان هایی با ابعاد ۱۴ سانتی متر (۳.۵۳±۵.۰۸) و ۸ سانتی متر (۲.۱۳±۲.۹۵) محاسبه شد. نتیجه گیری : این مطالعه نشان داد که استفاده از آشکارساز پورتال به همراه دو دیود روشی ساده و دقیق برای کنترل کیفیت روزانه درمان در پرتودرمانی می باشد. داده های به دست آمده از این روش را برای بررسی دقت مراحل درمان شامل تعیین خروجی ماشین درمان، کنترل کیفیت سیستم طراحی درمان و صحت محاسبات و تنظیم بیمار می توان مورد ارزیابی قرار داد.

کلیدواژه ها:

Head and neck cancer ، Quality control in radiotherapy ، Portal imaging ، In vivo Dosimetry ، تومور سر و گردن ، کنترل کیفیت در پرتودرمانی ، تصویربرداری پورتال ، دزیمتری in vivo