هیدروژئوشیمی و ارزیابی کیفی منابع آب موجود در رسوبات کواترنر جنوب شرق فاروج (خراسان شمالی) از نظر مصارف آشامیدن و صنعتی

در این مطالعه بررسی کیفیت منابع آب زیرزمینی دشت فاروج از نظر آشامیدن و صنعت انجام شد. بدین منظور ۱۲ نمونه آب زیرزمینی ازآبخوان رسوبات کواترنر منطقه برداشت شد .پارامترهای حرارت ,(T) (pH) و هدایت الکتریکی (EC) هنگام نمونه­برداری و در محل اندازه­گیری شد. آنالیز آنیون­ها (HCO۳-, SO۴۲-, Cl-) و کاتیون­های اصلی  (Ca۲+, Na+, Mg۲+, K+)در آزمایشگاه شیمی تجزیه دانشگاه فردوسی مشهد اندازه­گیری شد. ترکیب شیمیایی نمونه­های آب براساس نمودار پایپر    Na-SO۴  و Na- Cl بدست آمده است. با استفاده از نمودار پایپر می­توان به واحدهای سنگی اثر گذار در ترکیب شیمیایی آب نیز پی برد. بر پایه نتایج به دست آمده، کاتیون­های غالب نمونه­ها سدیم و آنیون­های غالب در نمونه­ها بی­کربنات است؛ منشا یون سدیم را می­توان علاوه بر کانی های تبخیری به انحلال آلبیت موجود در آندزیت­های منطقه و همچنین تبادل یونی نسبت داد.  منشا یون بیکربنات را نیز می توان به سازند کربناته تیرگان، و همچنین انحلال پلاژیوکلاز در آندزیت- داسیت­های پلیوکواترنر نسبت داد.  نمودار گیبس نشان داد که فرآیندهای عمده کنترل کیفیت شیمیایی آب زیر زمینی دشت فاروج هر دو فرآیند تبخیر و برهم کنش آب و سنگ است که ­ با توجه به وجود رسوبات آبرفتی کواترنر در آبخوان دشت فاروج که بخشی از آن حاصل فرسایش نهشته­های نئوژن دربردارنده لایه­های تبخیری هستند منطقی به نظر می­رسد. با استفاده از شاخص رایزنر،  شاخص پوکوریوس و شاخص تهاجمی، خورندگی و رسوب دهی آب مورد پایش قرار گرفت که مشخص شد نمونه­های مورد مطالعه از لحاظ مصارف صنعتی کاملا نامناسب بودند زیرا اکثر نمونه­های آب منطقه رسوبگذار می­باشند.

کلیدواژه ها:

Water pollution ، Gibbs diagram ، Corrosion and scaling ، Neogene deposits ، Quaternar deposits ، آلودگی آب ، نمودار گیبس ، خورندگی و رسوب گذاری ، نهشته های نئوژن ، رسوبات کواترنر