آنالیز ژنتیکی چند صفته پارامترهای منحنی شیردهی گاومیش های خوزستان

زمینه ی مطالعاتی و هدف: منحنی های شیردهی، اغلب به منظور ارائه خلاصه ای از الگوی تولید شیر، کارآیی بیولوژیکی و اقتصادی حیوان استفاده می شوند. در این پژوهش، به منظور توصیف منحنی شیردهی گاومیش های خوزستان، از شش مدل ریاضی (وود، ویلمینک، چند جمله ای معکوس، لگاریتمی مختلط، علی و شفر و دایجکسترا) استفاده شد. روش کار: بدین منظور از ۱۰۳۷۶۰ رکورد تولید شیر روز آزمون ۱۴۲۸۰ راس گاومیش تولید شیر دوره ی شیردهی اول که در سال های ۱۳۷۲ تا ۱۳۹۹ توسط مرکز جهاد کشاورزی استان خوزستان ثبت و جمع آوری شده بود، استفاده شد. فراسنجه های منحنی شیردهی با استفاده از رویه ی NLIN نرم افزار SAS نسخه ۹.۴ و رکوردهای روز آزمون برآورد گردید. مقایسه ی شایستگی مدل ها براساس ضریب تبیین (R۲) ، ریشه ی میانگین مربعات خطا (RMSE) و معیار اطلاعات آکائیک (AIC) انجام شد. نتایج: مدل ریاضی وود با داشتن بالاترین ضریب تببین و مقادیر پایین تر شاخص RMSE و AIC نسبت به مدل های دیگر، بهترین برازش منحنی شیردهی را ارائه داد. این مدل با دقت بیشتری نسبت به سایر توابع، می تواند زمان رسیدن به اوج تولید شیر را برآورد نمایند. اوج تولید شیر گاومیش های خوزستان (۳۰/۸ کیلوگرم در روز) به طور متوسط در هفته ی دهم (روز ۶۹) پس از زایش بود. اثرفصل زایش بر روی صفات شیردهی معنی داری نبود در حالی که سال زایش اثری معنی دار داشت (۰۵/۰>P). مقدار وراثت پذیری صفات منحنی شیردهی در آغاز تولید (a)، شیب گامه ی افزایشی (b) و شیب گامه ی کاهشی (c) به ترتیب ۵۷/۰، ۲۷/۰ و ۴۸/۰ بود. همبستگی ژنتیکی بین صفات منحنی شیردهی در دامنه ۵۵/۰- (a و b) تا ۱۹۶/۰ (b و c) قرارداشت. نتیجه گیری نهایی: به طور کلی، ارزیابی مدل های توصیف کننده منحنی شیردهی با استفاده از مدل های غیر خطی و تجزیه و تحلیل چند صفتی، گامی موثر در شناسایی گاومیش های با ظرفیت ژنتیکی بالا جهت بهبود و افزایش بازده تولید شیر ایفا می نماید.

کلیدواژه ها:

گاومیش خوزستان ، منحنی شیردهی ، مدل های ریاضی ، وراثت پذیری