مطالعه اثر نوسان اطلس شمالی بر رابطه بین مسیرهای توفان اطلس شمالی و مدیترانه با استفاده از داده های بازتحلیل NCEP/NCAR و JRA-۵۵

نوسان اطلس شمالی (NAO) به­عنوان مهم­ترین عامل اثرگذار بر وضع هوای اروپا و مدیترانه و همچنین موقعیت مکانی و جهت مسیر توفان مطرح است، به­طوری­که مسیرهای توفان تحت­تاثیر این پدیده دورپیوند هستند. هدف این پژوهش، نگاهی نو به اثر NAO بر مسیرهای توفان اطلس و مدیترانه از دیدگاه انرژتیک با استفاده از مجموعه داده­های بازتحلیل JRA-۵۵ و مقایسه نتایج آنها با داده­های بازتحلیل NCEP/NCAR است. بدین منظور، نقشه ترکیبی جمله­های مهم معادله­ گرایش زمانی انرژی جنبشی پیچکی (EKE) و تولید کژفشار برای ماه­های بحرانی مثبت و منفی NAO، در فصل زمستان برای بازه زمانی ۱۹۵۹ تا ۲۰۱۷ محاسبه شد. نتایج هر دو مجموعه داده نشان می­دهند عمدتا همگرایی شار انرژی کل نسبت به عوامل دیگر نقش مهم­تری در تقویت EKE دارد و نقش شار آزمینگرد در تقویت مسیر توفان مدیترانه بیش از مسیر توفان اطلس است. با وجود سازگاری نسبی نتایج و الگوهای به دست آمده از دو مجموعه داده، نتایج JRA-۵۵ حاکی از قوی­تر بودن تمام جمله­های انرژی، در هر دو فاز به­ویژه در فاز منفی، هستند. از طرفی، مراکز واگرایی و همگرایی شار انرژی در مسیر توفان مدیترانه حاصل از NCEP/NCAR حساسیت کمتری به تغییر فاز NAO نشان می­دهند. برخلاف مطالعات پیشین که بیانگر قوی­تر بودن هسته مسیر توفان اطلس در فاز مثبت NAO هستند، نتایج JRA-۵۵ اختلافی بین فازهای مثبت و منفی نشان نمی­دهند. به علاوه، با وجود آن که نتایج JRA-۵۵ نیز نحوه ارتباط دو مسیر توفان در دو فاز را تایید می­کنند، ولی در فاز منفی ارتباط کمتری بین مسیرهای توفان، نسبت به نتایج NCEP/NCAR، مشاهده می­شود.

کلیدواژه ها:

نوسان اطلس شمالی ، مسیر توفان ، انرژی جنبشی پیچکی ، تولید کژفشار ، NCEP/NCAR ، JRA-۵۵