اثر رژیم رطوبتی و کود فسفر بر فسفر قابل جذب و شکلهای فسفر معدنی در برخی خاکهای شالیزاری شمال ایران

تاثیر رژیم رطوبتی خاک و کود فسفر بر فسفر قابل جذب و شکلهای فسفر معدنی در چهار خاک شالیزاری شمال ایران بررسی گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی شامل نوع خاک در چهار سطح (دو خاک اسیدی و دو خاک آهکی)، شرایط رطوبتی خاک در سه سطح (هواخشک، ۴۰% رطوبت اشباع و غرقاب) و کود فسفر در دو سطح (با و بدون کود فسفر) و با دو تکرار انجام شد. کود فسفر به صورت مونوکلسیم فسفات به میزان ۱۰۰ میلی گرم فسفر بر کیلوگرم خاک افزوده شد. تیمارها به مدت یک ماه در دمای ۲۵ درجه سانتی گراد در انکوباتور نگهداری شدند. سپس شکلهای فسفر معدنی در خاکهای آهکی به روش Jiang and Gu (۱۹۸۹) و در خاک های اسیدی به روش Kuo (۱۹۹۶) تعیین گردید. همچنین فسفر قابل جذب به روش اولسن اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که فسفر قابل جذب تمام خاکهای مورد مطالعه پس از غرقاب افزایش یافت (به طور میانگین بیش از دو برابر). فسفر قابل جذب در خاکهای اسیدی پس از غرقاب بیشتر از خاکهای آهکی افزایش یافت. پس از یک ماه نگهداری در ۴۰% رطوبت اشباع و بدون کود فسفر، فسفر قابل جذب در سه خاک از چهار خاک مورد مطالعه به طور معنی داری افزایش یافت و در یک خاک تغییر معنی داری نکرد. میانگین بازیابی فسفر افزوده شده به خاک در شرایط غرقاب از شرایط غیرغرقاب کمتر بود. میانگین بازیابی کود فسفر در خاکهای آهکی به طور معنی داری از خاکهای اسیدی بیشتر بود. تاثیر رژیم رطوبتی خاک و کود فسفر بر مقدار تمامی شکلهای فسفر معدنی در تمام خاکهای مورد مطالعه معنی دار بود. در شرایط غیرغرقاب نسبت به شرایط غرقاب مقدار بیشتری از کود فسفر به شکل Fe-P تبدیل گردید. در هر دو شرایط غرقاب و غیرغرقاب، در خاکهای قلیایی آهکی نسبت به خاکهای اسیدی مقدار بیشتری از کود فسفر به شکل Al-P تبدیل گردید. در هر دو شرایط غرقاب و غیرغرقاب، در خاکهای اسیدی نسبت به خاکهای قلیایی آهکی مقدار بیشتری از کود فسفر به شکل Fe-P تبدیل گردید. در حالت هواخشک، مقدار شکلهای فسفر معدنی در خاکهای قلیایی آهکی به ترتیبFe-P< Ca۲-P < Ca۸-P < Al-P < Ca۱۰-P و در خاکهای اسیدی به ترتیب NH۴Cl-P < Al-P < Fe-P < Ca۱۰-P بود.

کلیدواژه ها:

اکتاکلسیم فسفات ، دی کلسیم فسفات ، رژیم رطوبتی ، شکلهای فسفر ، فسفات آلومینیوم ، فسفات آهن