شناسایی الگوهای گردش جوی پدیدآورنده بارش های مهم همراه با بی هنجاری سرد در تهران: مقایسه دو روش خوشه بندی

پژوهش حاضر با هدف مقایسه و ارزیابی توانمندی دو روش خوشه بندی با پیش پردازشگر تحلیل مولفه های اصلی و روش تحلیل مولفه های اصلی با آرایه T، در شناسایی الگوهای گردش جوی پدیدآورنده بارش های مهم تهران به انجام رسیده است. برای این منظور با استفاده از داده های بارش روزانه زمستانه ایستگاه مهرآباد در دوره آماری ۲۰۱۳-۱۹۵۱ تعداد ۱۳۳ رویداد بارشی متوسط تا سنگین برای منطقه شناسایی شد. با اعمال دو روش طبقه بندی یاد شده در بالا بر روی داده های ارتفاع ژئوپتانسیلی روزهای یاد شده مستخرج از مراکز ملی پیش بینی محیطی/ مرکز ملی پژوهش جوی (NCEP/NCAR)، ۱۳۳ روز مورد مطالعه به ترتیب به ۱۰ و ۶ گروه مختلف، طبقه بندی شد و نتایج آن ها با استفاده از آزمون هایی، مقایسه و مشخص شد که الگوهای گردش جوی به دست آمده از روش تحلیل مولفه های اصلی با آرایه T مناسب تر است و با واقعیت هماهنگی بیشتری دارند. از این رو با استفاده از نتایج این روش ارتباط بین رویدادهای بارش مهم تهران با الگوهای گردش جوی پدیدآورنده آن ها مورد بحث قرار گرفت. نتایج نشان داد که هرچند هر شش الگوی گردش توانایی ایجاد بارش متوسط تا سنگین را در تهران دارا هستند، اما همه رویدادهای فرین به مقدار بیش از چهل میلی متر بر روز از آن دو الگوی اول و دوم بوده است. به جز الگوی پنجم، بی هنجاری دمایی در در هنگام رخداد بارش های مهم تهران دارای ساختار بارز دوقطبی با کشیدگی جنوب سوی هوای سرد در غرب کشور و به تناظر کشیدگی شمال سوی هوای گرم در شرق کشور است.

کلیدواژه ها:

الگوی گردش جوی ، بارش سنگین ، تحلیل مولفه های اصلی با آرایه T ، تحلیل مولفه های اصلی با آرایه S ، خوشه بندی چندهسته ای ، تهران