واکاوی آماری – همدیدی توفان های تندری سواحل جنوبی ایران

هدف مطالعه پیشرو بررسی آماری، ترمودینامیکی و همدیدی توفان های تندری سواحل جنوبی کشور طی دوره ۱۹۹۵-۲۰۱۴ می باشد. بدین منظور از داده های ایستگاه های همدید استان های بوشهر و هرمزگان استفاده شد. جهت تحلیل همدیدی از داده های ارتفاع ژئوپتانسیلی ترازهای ۵۰۰-۱۰۰۰ هکتوپاسکال، مولفه u، v و فشار سطح دریا استفاده شد. برای تحلیل شرایط ترمودینامیکی نیز داده های جو بالا توسط شاخص هایی نظیر CAPE، LI، TT بررسی شدند. نتایج نشان داد روند مکانی این پدیده از غرب به شرق کاهش می یابد و پتانسیل رخداد آن در استان بوشهر بیش از هرمزگان است. ازنظر زمانی، بیشترین رخداد این پدیده در پاییز با ۴۵ و زمستان با ۴۳ درصد ثبت شده است. در مقیاس ساعتی تفاوت قابل توجهی در ساعت مختلف مشاهده نمی شود و امکان رخداد آن در تمامی ساعت ها به ویژه ساعات صبح محلی وجود دارد. نتایج همدیدی حاکی از نفوذ بادهای غربی تا جنوب عربستان و قرارگیری ناحیه واگرایی و منطقه فرارفت تاوایی مثبت روی منطقه مطالعاتی است که شرایط ناپایداری و صعود هوا را ایجاد می کند. این گسترش بادهای غربی یا ناشی از شکل گیری سامانه های بندالی در تراز میانی جو و یا ناشی از وزش نصف النهاری آن ها و فرارفت هوای سرد از اروپا یا شمال آسیا روی شرق مدیترانه است. مقادیر حاصل از شاخص های ترمودینامیکی نشان داد که در این منطقه، همرفت و ناپایداری های ایجادشده تحت تاثیر شرایط محلی، عامل اصلی رخداد این پدیده نمی باشند و در صورت فراهم شدن شرایط مناسب در ترازهای بالایی جو به عنوان عامل تشدید کنند این پدیده محسوب می شوند.

کلیدواژه ها:

شاخص های ناپایداری ، RAOB ، سامانه بندالی ، فرارفت ، توفان تندری