بررسی تطبیقی دیدگاه های امام سجادعلیه السلام و مارتین سلیگمن درباره ترس از مرگ

معنا و جایگاه مرگ در نظریه شادکامی و بهزیستی سلیگمن (مدل پرما) مبهم است. مقاله حاضر با هدف ابهام­زدایی از راه تطبیق نظرات امام سجاد(ع) و سلیگمن به ­روش تحلیل محتوای کیفی انجام شد. یافته­ها بیانگر آن است که امامبا سبک تبیینی توحیدی قائل به ترس از مرگ به­­عنوان یک واقعیت وجودی و بر این باور بود که ترس از مرگ برای مومن به صورت «انتباه مرگ، اشتیاق مرگ و انس با مرگ» است تا به تامین بهزیستی روانی در دنیا و سلامت ابدی در آخرت ­بینجامد. سلیگمن با پذیرش بی­طرفانه مرگ معتقد است انسان آینده نگر و عمل گرا با دوری از درماندگی، تقویت توانمندی­های ۲۴گانه منش و بهره­وری حداکثری از زندگی باید به شکوفایی برسد؛ درحالی­که بهزیستی، فارغ از یاد مرگ محال است. علت این دیدگاه سلیگمن، تفکر پراگماتیستی و سکولار، انسان­شناسی با اتکای صرف به روش­های آماری، برداشتی ناقص از مفهوم مذهب، ناتوانی از اظهارنظر درباره معنای زندگی و نگاه آسیب­شناسانه به مرگ بود. میل به جاودانگی، تنهایی وجودی انسان و نیازمندی­اش به امری متعالی از خود و پرداختن به معنا جهت رفع بی­قراری تا لحظه مرگ، مواضع وفاق هر دو نفر و نگرش توحیدی امام و اندیشه­ورزی پراگماتیسم با رویکرد سکولار سلیگمن منشا مواضع خلافشان بود.

کلیدواژه ها:

امام سجاد(ع) ، سلیگمن ، ترس ، مرگ ، روان شناسی مثبت گرا