تاثیر جذب سرریز دانش بر توسعه بانکی کشورهای منتخب دارای فراوانی منابع طبیعی

توسعه بخش بانکی به عنوان یکی از ابعاد توسعه بخش مالی نقش مهمی در تقویت حس سپرده­گذاری مردم برای هدایت پس­اندازهای آنان به سمت فعالیت­های تولیدی ایفا می­کند. لذا توجه به عوامل تعیین­کننده این بخش از توسعه مالی لازم به توجه است که در این پژوهش، جذب سرریز دانش از اهم­ترین عوامل موثر بر توسعه بخش بانکی، مورد توجه قرار گرفته که از توجه پژوهشگران و دولت­مردان دور مانده است.از جمله عوامل مهم و تآثیرگذار بر فعالیت های نوآورانه، سرریزهای دانش(فناوری) از طریق واردات کالاهای واسطه ای است.اهمیت تاثیرگذاری سرریز فناوری به میزان جذب آن است و جذب سرریز فناوری به کیفیت سرمایه انسانی بستگی دارد. زیرا، خصوصیات کیفی نیروی انسانی باعث استفاده مطلوب از فناوری های خارجی و همچنین افزایش قدرت خلق طرح های جدید و انتقال فناوری از کالاهای وارداتی حامل دانش به تولید خدمات جدید و نوین در عرصه بانکی می گردد. بنابراین، جذب سرریز فناوری(از کانال واردات کالاهای واسطه ای و سرمایه ای)، امکان ارائه خدمات نوین بانکی به مشتریان بانکی را تسهیل می کند. از سوی دیگر، جذب سرریز فناوری به عنوان یکی از مهم­ترین مولفه­های مهم در رشد اقتصادی مستمر و باثبات منجر به کاهش هزینه­ها، افزایش کیفیت و بهبود توزیع کالاها، افزایش بهره­وری و افزایش مزیت نسبی بنگاه ها ­می گردد. در نتیجه، بهره­گیری از اثرات جذب سرریز فناوری و کسب منافع ناشی از واردات کالاهای سرمایه­ای و واسطه­ای از شرکای خارجی منجر به افزایش تمایل پس­اندازکنندگان در جهت سرمایه گذاری و پس­انداز می گردد. بدین ترتیب، جذب سرریز فناوری منجر به توسعه بخش بانکی می­گردد.  لذا پژوهش حاضر به بررسی تاثیر جذب سرریز دانش بر اعتبارات اعطایی به بخش خصوصی از سوی بانک­ها به عنوان شاخص توسعه بخش بانکی در کشورهای منتخب دارای فراوانی منابع طبیعی طی دوره ۲۰۱۵-۱۹۹۶ با استفاده از روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM) می­پردازد.  بر اساس نتایج پژوهش ضریب متغیر توسعه بخش بانکی با یک وقفه مثبت است. این نتیجه نشان از پویایی توسعه بخش بانکی در طی زمان است، به طوری که کارکرد بخش بانکی در دوره جاری به دوره بعد نیز گسترش می یابد. تاثیر اثر متقابل سرریز دانش در سرمایه انسانی به عنوان شاخص جذب سرریز دانش بر توسعه بخش بانکی مثبت است چرا که نیروی کار آموزش­دیده و ماهر می­تواند با جذب سرریز فناوری از شرکای تجاری (از کانال واردات) دارای فعالیت­های تحقیق و توسعه بالا سبب خلق، کسب و انتشار دانش در راستای توسعه بخش بانکی شود چرا که افراد تحصیل­کرده و آموزش دیده با تسهیل در کسب و خلق فناوری منجر به کاهش هزینه­های خدمات بانکی و ایجاد خلاقیت و نوآوری در خدمات بانکی می­گردند و زمینه را برای افزایش تمایل سرمایه داران و پس­اندازکنندگان در جهت سرمایه­گذاری و پس­انداز فراهم نموده و بدین ترتیب سبب توسعه بخش بانکی می­شوند. همچنین متغیرهای نرخ سود بانکی واقعی، تولید ناخالص داخلی سرانه و شاخص قیمت مصرف­کننده نیز تاثیر مثبت بر توسعه بخش بانکی دارند و متغیر نرخ ارز نیز تاثیر بی­معنا بر توسعه بخش بانکی کشورهای منتخب دارای منابع طبیعی دارد. بنابراین متناسب با واقعیت موجود مشاهده می­شود هنوز در کشور مورد مطالعه، بخش بانکی از عملکرد مناسبی برخوردار نیست و تاثیر آن بر رفاه و رشد اقتصادی به وضوح دیده می­شود.در راستای ارتقاء بخش بانکی کشورهای دارای منابع طبیعی پیشنهادات زیر ارائه می­گردد: ü       ایجاد فضای مناسب برای جذب دانش و فناوری حاصل از فعالیت­های تحقیق و توسعه خارجی از کانال واردات کالاهای واسطه­ای و سرمایه­ای در راستای ارتقاء کیفیت و مزیت نسبی بخش­های تولیدی و دستیابی به رشد اقتصادی مستمر و باثبات که مسبب توسعه بخش بانکی و فراهم نمودن پس­انداز و سرمایه­گذاری است. ü       تقویت کیفیت آموزش منابع انسانی برای جذب سرریز دانش در جهت ارائه خدمات نوین بانکی از طریق هدایت ثروت­های تجدیدناپذیر(درآمدهای ارزی حاصل از منابع طبیعی) به ثروت­های تجدیدپذیر در راستای توسعه بخش بانکی.

کلیدواژه ها:

جذب سرریز دانش" ، توسعه بخش بانکی" ، فراوانی منابع طبیعی