ترکیب و خاستگاه اجتماعی شورشیان بابی با تاکید بر شورش بابی ها در مازندران (۱۲۶۵-۱۲۶۴ قمری)

چکیده جریان بابی گری در عصر محمدشاه قاجار و سال ۱۲۶۰ ه. ق رسما اعلام موجودیت کرد. این جنبش، در آغاز، سه مرحله تبلیغی «بابیت، مهدویت و نبوت» را پشت سر گذاشت. سیدعلی محمد شیرازی، بانی جریان مذکور، به دستور حاج میرزا آقاسی، صدر اعظم محمدشاه، راهی آذربایجان شد و از جمادی الثانی ۱۲۶۴ ه. ق تا شعبان ۱۲۶۶ ه. ق حدود دو سال و سه ماه را در زندان چهریق گذراند. پس از ناامید شدن بابی ها از آزادی سیدعلی محمد، این جنبش وارد مرحله جدیدی شد که در پیش گرفتن رویکرد نبرد مسلحانه بود. آنان اسارت پیشوای شان را بهانه ساختند و با انجام چند شورش، به زورآزمایی با حکومت موجود پرداختند؛ اوج این هماورد مسلحانه در همان گام اول اتفاق افتاد و آن شورش بابی ها در قلعه شیخ طبرسی مازندران بود که حدود نه ماه به طول انجامید و با سرکوب بابی ها نیز خاتمه یافت. مساله مقاله حاضر، چرایی تلون ترکیب اجتماعی و نیز خاستگاه اجتماعی شورشیان بابی و انگیزه های حضور آنان در جنبش یاد شده، با تاکید بر شورش مازندران است. در انجام این تحقیق از روش تحقیق تاریخی استفاده شده است که سعی دارد با با نگاهی عینی به وقایع و حوادث مستند تاریخی که در منابع آمده است، به تبیین تاریخی موضوع بپردازد.

کلیدواژه ها:

واژگان کلیدی: شورش ، بابی ها ، سیدعلی محمد شیرازی (باب) ، مازندران ، ترکیب و خاستگاه اجتماعی