شناسایی عوامل موثر بر عرضه و تقاضای نانوسلولز در ایران با استفاده از روش SWOT و ارائه راهکار مناسب

سابقه و هدف: نانوسلولزها با توجه به کاربرد فراوان در بسیاری از صنایع مورد توجه دولت ها و سرمایه گذاران قرار گرفته اند. شناخت کاربردها و پتانسیل های نانوسلولز موجب ترغیب کشورها برای سرمایه گذاری روی این فرآورده سبز شده است اما در ایران فناوری تولید نانوسلولز به علت چالش های شناسایی نشده هنوز در مرحله ی تولید آزمایشگاهی قرار دارد و به مرحله تولید انبوه نرسیده است. بنابراین هدف تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای موثر بر وضعیت عرضه و تقاضای نانوسلولز در ایران با استفاده از روش سوآت SWOT)) است.مواد و روش ها: شاخص های موثر بر وضعیت عرضه و تقاضای نانوسلولز توسط ۱۰ خبره متشکل از اساتید متخصص دانشگاهی و شرکت های تولیدی و فناوری خصوصی و دانش بنیان در سه مرحله یا (سه راند) توسط پرسشنامه دلفی ارائه، تکمیل و شناسایی شدند. سپس با استفاده از مطالعات و نظرات اعضای هیات علمی رشته مرتبط و چند عضوشرکت های تولیدی، عوامل داخلی یا درون سازمانی ( یعنی نقاط قوت و ضعف ها) و عوامل خارجی یا برون سازمانی (یعنی فرصت ها و تهدیدهای) موثر بر وضعیت عرضه و تقاضای نانوسلولز در جدول های تفکیک شده آنالیز SWOT شناسایی و ارائه گردیدند. یافته ها: در نقاط قوت ۸ شاخص (ایجاد ارزش افزوده زیاد برای ماده اولیه و محصولات نانوسلولزی- تنوع و در دسترس بودن ماده اولیه- زیست سازگار و زیست تخریب پذیری محصول نانوسلولز- توان تولید نسل جدید محصولات کارا با نانوسلولز- ایجاد توسعه پایدار با تجاری سازی نانوسلولز- سهم نیروی انسانی با دانش فنی بالای بومی- نیاز به فضای کمتر برای تولید نانوسلولز - تنوع محصولات نانوسلولزی) و در نقاط ضعف ۹ شاخص (تغییر اندازه نانوسلولز درحین خشک کردن- بالابودن هزینه های انرژی، عملیاتی، زمین و ماشین آلات- نیاز به سرمایه گذاری زیاد- هزینه بالای خشک کنی نانوسلولز- عدم سرمایه گذاری دولت و بانک ها- بازده پایین تولید- عدم کارایی تجهیزات موجود درشرکت ها برای بکارگیری در نانوسلولز- تولید بصورت ژل نانوسلولز(همراه آب)- گران بودن روش تولید نانو سلولز نسبت به رقباء) و در مورد فرصت ها ۸ شاخص (کاربرد نانوسلولز درحوزه های مختلف- نوآوری بالا و بکر بودن حوزه کاربردهای نانوسلولز- جذب سرمایه گذار خارجی و بخش خصوصی- بازارهای صادراتی مناسب درمنطقه- امکان دسترسی به دانش فنی تولید سایرکشورها- نیاز به تحقیق و توسعه ی بالا- حمایت دولتی ازصنعت تولید نانوسلولز- شتاب زیاد تحول در محصولات نانوسلولزی در دنیا) و در زمینه تهدیدها ۷ شاخص ( مواد اولیه و محصول جایگزین- سفارشی بودن نانوسلولز- قیمت پایین مواد اولیه و محصول رقیب- گران بودن نانوسلولز- فقدان ماشین آلات وتجهیزات ویژه تولید- عدم ریسک پذیری مدیران در استفاده از محصول هایتک و جدید- دشواری معرفی و ترویج محصول جدید در بازار) شناسایی گردیدند که هریک بر وضعیت عرضه و تقاضای نانوسلولز موثر می باشند.نتیجه گیری: شاخص های موثر بر عرضه و تقاضای نانوسلولز طی روش دلفی و SWOT توسط خبرگان شناسایی گردید که این عوامل می توانند بر روی آن اثر معناداری داشته و با بکارگیری راهکارهای ارائه شده می توان در آینده نزدیک شاهد تولید انبوه و تجاری سازی نانوسلولزها در ایران بود.

کلیدواژه ها:

نانوسلولز ، عرضه و تقاضا ، سوآت(SWOT)