ارزیابی فرایندهای موثر بر کیفیت آب زیرزمینی آبخوان دشت مشگین شهر با تلفیق روش های هیدروشیمیایی و آماری

آب زیرزمینی مهم­ترین منبع تامین آب برای مصارف آشامیدن، کشاورزی و صنعت در منطقه مشگین­ شهر در استان اردبیل می­باشد. بنابراین لازم است که در کنار کمیت این منبع به کیفیت آن نیز توجه شود. هدف این مطالعه شناخت عوامل و فرایندهای هیدروژئوشیمیایی حاکم بر کیفیت آب زیرزمینی دشت مشگین­ شهر با استفاده از روش های آنالیز آماری و نمودارهای ترکیبی مختلف می­باشد. بدین منظور تعداد ۲۵ نمونه از منابع آب زیرزمینی موجود در دشت جمع آوری و نسبت به یون های اصلی و برخی یون ها و گونه های فرعی(نیترات، فلوئوراید و سیلیس) در آزمایشگاه آبشناسی دانشگاه تبریز مورد آنالیزشیمیایی قرار گرفتند. مقادیر اسیدیته و هدایت الکتریکی نمونه­ها نیز در صحرا اندازه­ گیری گردید. نتایج تجزیه هیدروشیمیایی و اندازه ­گیری­ها نشان می­دهد که برخی از پارامترها در بعضی از نمونه­ ها مقادیر بیش از حد مجاز برای آشامیدن دارند. بر اساس نمودار پایپر، نمونه­ ها عمدتا در دو تیپ بی­کربناته و اختلاط قرار می­گیرند. تحلیل خوشه ای، نمونه های آب زیرزمینی را در دو خوشه مجزا قرار می دهد که عمدتا از نظر هدایت الکتریکی و یون­های وابسته به آن متفاوت هستند. نتایج تحلیل عاملی و نمودارهای ترکیبی مختلف نشان داد که فرایندهای انحلال و هوازدگی سنگ­ها، تعویض یونی و فعالیت­های انسانی با نسبت­های مختلف ترکیب آب زیرزمینی آبخوان دشت مشگین­ شهر را تحت تاثیر قرار می­دهند.

کلیدواژه ها:

Groundwater ، Chemical quality ، Cluster analysis ، Factor analysis ، Meshgin-Shahr plain ، آب زیرزمینی ، کیفیت شیمیایی ، تحلیل خوشه ای ، تحلیل عاملی ، دشت مشگین شهر