مقایسه روش های کریجینگ متعارف و گشتاورهای خطی احتمال در تحلیل فراوانی منطقه ای سیلاب در استان مازندران

آمار حداکثر دبی لحظه­ای سالانه ۳۸ ایستگاه هیدرومتری استان مازندران با حداقل و حداکثر طول آماری ۱۳ و ۵۶ سال و خصوصیات فیزیوگرافی و اقلیمی حوزه های آبخیز گردآوری شد. در ابتدا، با استفاده از روش­ کریجینگ­متعارف مناطق همگن براساس رویکرد همسایگی هیدرولوژیکی تعیین گردیدند. طراحی فضای فیزیوگرافی با استفاده از شش متغیر فیزیوگرافی موثر بر سیلاب و دو متغیر هیدرولوژیکی براساس روش تحلیل همبستگی متعارف انجام شد. در تمام دوره­­های بازگشت­ ۱۰،۲۰،۵۰ و۱۰۰ سال، مدل گوسی بعنوان بهترین مدل نیم­تغییرنما انتخاب گردید و برآوردهای منطقه­ای با استفاده از تکنیک کریجینگ­معمولی در فضای فیزیوگرافی بدست آمد. در ادامه به­منظور بررسی صحت نتایج، از روش گشتاورهای خطی نیز برای تحلیل فراوانی منطقه­ای سیلاب استفاده شد. در این روش مناطق همگن براساس الگوریتم خوشه­بندی سلسله مراتبی وارد تعیین گردیدند. همگنی مناطق بدست آمده از خوشه­بندی با استفاده از آزمون­های همگنی و ناهماهنگی بررسی شد. سپس با استفاده از آزمون نکویی برازشZDIST ، توزیع لجستیک­تعمیم­یافته برای هر سه خوشه بعنوان بهترین توزیع منطقه­ای انتخاب گردید و برآوردهای منطقه­ای براساس پارامترهای توزیع منتخب بدست آمد. در نهایت عملکرد دو روش با استفاده از روش ارزیابی جک نایف و پنج شاخص آماری BIAS، BIASr،RMSE ،RMSEr  و NASH بررسی گردید. براساس شاخص NASH هر دو روش عملکرد مشابه و مطلوبی ارائه می­دهند، اما براساس نتایج سایر شاخص­های آماری کریجینگ­متعارف عملکرد بهتری نسبت به روش گشتاورهای خطی ارائه می­دهد و با افزایش دوره بازگشت کیفیت برآوردهای آن بهبود می­یابد، در حالی که روش گشتاورهای خطی برای دوره­های بازگشت کوتاه عملکرد بهتری را ارائه می­دهد.

کلیدواژه ها:

Regional Analysis ، Geostatistics ، Physiographical Space ، Linear Moments ، Clustering ، Mazandaran Province ، تحلیل منطقه ای ، زمین آمار ، فضای فیزیوگرافی ، گشتاورهای خطی ، خوشه بندی ، استان مازندران