بررسی عوامل موثر بر تخریب حوزه های آبخیز از دیدگاه مدیران و متخصصان مناب عطبیعی کشور

عوامل متعددی باعث تغییرات منفی در وضعیت کیفی و کمی منابع طبیعی شده که منجر به سیر نزولی پوشش گیاهی و تخریبشدید خاک می گردد. این امر در نهایت باعث کاهش درآمد بهره برداران، وقوع سیلاب های مخرب، مهاجرت روستاییان و عشایر به شهر می گردد. هدف این تحقیق بررسی عوامل موثر بر تخریب حوزه های آبخیز کشور بر پایه پرسشنامه کتبی و نظرات مدیران و کارشناسان (متخصصان) منابع طبیعی بوده است. جامعه آماری این تحقیق مدیران ادارات کل منابع طبیعی و کارشناسان منابع طبیعی به ترتیب ۲۱ و ۷۱ بوده و روش نمونه گیری به صورت احتمال از نوع تصادفی بوده است. برای بررسی اعتبار پرسشنامه از روش آلفا یکرنباخ استفاده شد. مقدار ضریب آلفای کرنباخ برای این پرسشنامه به ترتیب برای مدیران ۸۰ / ۰ و برای کارشناسان برابر با ۸۵ / ۰ بوده است. به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات، از نرم افزار SPSS نسخه ۱۶ استفاده گردید. مدیران معتقدند که زیادی دام با ۲۱۰ امتیاز، تخریب پوشش گیاهی با ۲۰۸ ، چرای سنگین با ۲۰۳ ، تبدیل کاربری مرتع با ۱۹۷ و چرای زودرس با ۱۷۶ امتیاز، مهمترین عوامل تخریب حوزه های آبخیز کشور بوده، ولی کارشناسان تبدیل کاربری مرتع را با ۹۶۳ امتیاز، چرای سنگین با ۸۸۸ ، تخریب پوشش گیاهی با ۸۱۹ ، زیادی دام با ۷۸۷ و چرای زودرس با ۷۶۰ امتیاز را از مهم ترین عوامل تخریب بیان کرده اند. زیاد بودن امتیازات کسب شده هر عامل تخریب توسط کارشناسان، به دلیل بیشتر بودن جامعه آماری (۷۱ کارشناس در مقابل ۲۱ مدیرکل) می باشد. نتیجه گیری کلی دیدگاه های مدیران و کارشناسان اینگونه است که مدیران، مدیریت نادرست چرا و کارشناسان تبدیل کاربری مراتع را عامل اصلی تخریب مراتع حوزه های آبخیز کشور بیان کرده اند. همچنین هر دو گروه در بحث مدیریت نادرست چرا، تعداد نامناسب دام را نسبت به زمان نامناسب بهره برداری دام، عامل مهمتری در تخریب مراتع بیان کرده اند.

کلیدواژه ها:

منابع طبیعی ، مسایل اقتصادی و اجتماعی ، تخریب مراتع