بررسی فنولوژی ارقام مختلف صنوبر در کلکسیون پایه مادری ایستگاه تحقیقاتی کرج مرکز تحقیقات البرز در سال های ۱۳۷۶ و ۱۳۷۷

اولین گام در طراحی و اجرای طرح های تحقیقاتی، کسب اطلاعات اولیه و زیربنایی است. انجام مطالعات فنولوژیکی ارقام مختلف صنوبر اطلاعات لازم جهت اجرای بسیاری از طرح های تحقیقاتی صنوبر را در اختیار محققان ذیربط قرار می دهد. در این بررسی نسبت به مشاهده و ثبت زمان ظهور پدیده های حیاتی گل، برگ، رسیدن بذر و پراکنش آن و خزان برگ ها در تعداد ۳۰ رقم از صنوبرهای کلکسیون پایه مادری کرج و نیز حداکثر و حداقل دمای روزانه در طول فصل رویش سال های ۱۳۷۶ و ۱۳۷۷ اقدام گردید. نتایج به دست آمده ازانجام این مطالعات و بررسی ها نشان می دهند که فعالیت حیاتی در انواع صنوبرها در محدوده زمانی اوایل اسفندماه یا پایان فروردین ماه شروع شده و در اواسط آبان ماه یا پایان آذرماه خاتمه می یابد. ظهور پدیده های حیاتی در کلن های مختلف صنوبر در زمان های متفاوتی انجام می شود و اختلاف زمانی در مورد ظهور هر یک از پدیده ها از چند روز تا چند هفته متغیر می باشد. این اختلاف زمانی در ظهور پدیده ها، بین گونه های مختلف و نیز بین کلن های یک گونه وجود داشته است. آغاز فعالیت حیاتی در ابتدای فصل رویش تابع درجه حرارت هوا می باشد و چون دمای هوا (حداکثر، متوسط و حداقل) در ماه های اولیه رویش سال ۱۳۷۷ نسبت به زمان مشابه در سال پیش بیشتر بوده است، بنابراین ظهور پدیده های حیاتی در صنوبرهای مختلف  در این سال یک هفته زودتر ازسال ۱۳۷۶ آغاز گردیده است و این در حالی است که پدیده خزان بیشتر تحت تاثیر فتوپریود و دماهای حداقل بوده و با کوتاه شدن طول روز و کاهش دما از اواسط شهریور تا اواسط مهرماه، تغییر رنگ و ریزش برگ ها در ارقام مختلف صنوبر آغاز شده است. به طور کلی، اختلاف زمانی در ظهور پدیده های حیاتی و نیز طول دوره هر پدیده در کلن های مورد مطالعه در سال ۱۳۷۷ کوتاه تر از سال ۱۳۷۶ بوده است. ارقام مورد بررسی براساس طول دوره فعالیت حیاتی گروه بندی گردیده اند. کلن هایی همچون P.e.arges grandis  و P.e.gelrica از دوره فعالیت حیاتی کوتاهی برخوردار بوده اند و کلن هایی مانند P.caspicap ،P.d۶۹/۵۵ و P.n.betulifolia دوره فعالیت طولانی تری داشته اند که این مورد یکی از متغیرهای مهم جهت انتخاب کلن برای مناطق مختلف آب وهوایی کشورمان می باشد.

کلیدواژه ها:

Populus ، phenology ، Clone ، collection ، flower appearance ، seed ripeness ، defoliation