اندازه گیری ریسک قیمت پسته و تعیین عوامل موثر بر آن در استان های مهم تولیدکننده پسته

تولید محصولات کشاورزی با ریسک هایی گوناگون روبه روست که یکی از مهم ترین آن ها ریسک قیمت می­باشد. مدیریت این ریسک می­تواند ضمن ایجاد درآمد مطئن تر برای کشاورزان، به پایداری تولید و امنیت غذایی در کشور کمک کند. هدف اصلی این پژوهش اندازه­گیری ریسک قیمت پسته و شناسایی عوامل موثر بر آن می­باشد. ابتدا با استفاده از شاخص­ بی­ثباتی کوپاک، شاخص ضریب تغییرات استاندارد شده، درصد دامنه تغییرات و مدل­های ARIMA و GARCH  ریسک قیمت پسته برای کشور و استان های عمده تولید کننده اندازه­گیری شد و استان­ها از این نظر رتبه­بندی شدند. سپس با استفاده از الگوهای اقتصادسنجی و الگوی پانل به تعیین عوامل موثر بر ریسک قیمت پسته پرداخته شد. در این مطالعه، استان­های کرمان، یزد، سمنان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی و خراسان شمالی مورد بررسی قرار گرفتند و از داده­های دوره زمانی ۹۳-۱۳۷۲ استفاده شد. نتایج پژوهش نشان دادند که شدت ریسک قیمتی پسته در طول زمان افزایشی بوده و محصول پسته در استان یزد کم­ترین مقدار نوسان های قیمتی و در استان خراسان جنوبی بیش ترین مقدار نوسان های قیمتی را داشته است. هم­چنین، متغیرهای قیمت­ جهانی پسته و نرخ ارز به ترتیب با ضرایب ۷/۰ و ۲/۱ اثر قابل ملاحظه و هم­جهتی بر نوسان های قیمت پسته در داخل کشور دارند. بر اساس یافته های بدست آمده، ریسک قیمت پسته بیش‎تر ناشی از نوسان های نرخ ارز و قیمت های جهانی است، بنابراین، توصیه می شود ساز و کارهایی مناسب مانند ابزارهای نوین بازار بورس برای کاهش انتقال نوسان های این متغیرها به بازار محصولات کشاوررزی مورد بررسی و اجرا قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بخش کشاورزی ، ریسک قیمت ، اندازه گیری ریسک ، پسته ، الگوی پانل