بررسی اثرات خشکسالی برجریانهای سطحی ورودی به تالاب میقان ولزوم برنامه ریزی درازمدت جهت توسعه پایدار

در مقاله حاضر به بررسی اثرات خشکسالی بر جریانهای آب سطحی ورودی به تالاب میقان اراک پرداخته شده است . بدین منظور ابتدا با بررسی ایستگاههای آب و هواشناسی زیر نظر سازمان هواشناسی و وزارت نیرو در سطح منطقه ، تعداد 9 ایستگاه باران سنجی و کلیماتولوژی ( تبخیرسنجی ) زیر نظر این دو ارگان که دارای آمار دراز مدت مطلوبی بودند انتخاب شد . نتایج بدست آمده از محاسبه شاخص خشکسالی بارندگی استاندارد شده (SPI) در سطح ایستگاههای مورد بررسی نشان می دهد که شدیدترین دوره خشکسالی به وقوع پیوسته طی دوره آماری 42 ساله مورد مطالعه ، طی سالهای آبی 76 – 1375 لغایت 79 – 1378 بوده است که طی این 4 سال ، فقط در سال آبی 77 – 1376 در برخی نقاط دشت خشکسالی هواشناسی وجود نداشته و یا در صورت وجود مقدار آن بسیار ناچیز و در حد خشکسالی خفیف بوده است، ولی در دیگر سالهای این دوره شدت خشکسالی در برخی از مناطق از نوع بسیار شدید بوده است. بروز خشکسالی هواشناسی در طی سالهای متوالی باعث بروز خشکسالی هیدرولوژیکی در سطح منطقه شده است به طوریکه میزان جریان اب رودخانه ها در این مدت کاهش شدیدی یافته است . بررسی ارقام آبدهی رودخانه کرهرود در طی دوره آماری نشان می دهد به دنبال وقوع چند خشکسالی شدید از سال آبی 1375-76 تا کنون ، میزان جریان ابهای سطحی رودخانه از کاهش چشمگیری برخوردار بوده است . افت شدید جریانهای اب سطحی نشان از وقوع خشکسالی هیدرولوژیکی در حوضه دارد که علی رغم بهبود وضعیت بارندگی در برخی سالها ، جریانهای اب سطحی همچنان در وضعیت بروز و تداوم خشکسالی هیدرولوژیکی بوده اند . با توجه به این موضوع مشخص است که جریانهای ورودی به تالاب میقان نیز از کاهش چشمگیری برخوردار بوده است که این موضوع در دراز مدت می تواند زنگ خطر جدی برای حفظ این تالاب باشد . این موضوع علاوه بر کاهش جریانهای ورودی به تالاب میقان ، باعث شده تا میزان تغذیه سفره های آب زیرزمینی نیز از این منابع کاهش شدیدی داشته باشد . در کنار این عوامل نیاز روزافزون به منابع آب و افزایش تقاضا و مصرف اب در این ناحیه باعث شده تا منابع آبی با چالشهای جدی مواجه باشند

کلیدواژه ها:

خشکسالی ، تالاب میقان ، جریان سطحی ، توسعه پایدار