ارتقاء امنیت محیطی و کاهش جرایم شهری بر مبنای رویکرد (C.P.T.E.D)

امروزه توجه به مفهوم امنیت شهروندان و شیوه های ارتقاء آن، بعنوان یکی از اولویت های اساسی برنامه ریزان شهری تبدیل شده است. فارغ از اثرات اجتماعی و فرهنگی ناشی از ایجاد محیط های امن شهری بر الگوهای رفتار شهروندی و بهبود کیفیت محیطی نواحی مسکونی، تبیین ویژگی ها و تأثیرات کالبدی شهر بر کاهش جرایم شهری، موضوع با اهمیتی است که در قالب تئوری های نوین شهرسازی به آن اشاره می شود. عواملی از قبیل گذر از جامعه سنتی به جامعه صنعتی، نرخ بالای رشد جمعیت و جوان بودن جامعه ایرانی، وجود تنش های سیاسی و جنگ تحمیلی از سال 68-59، مشکلات سنگین اقتصادی، کاهش درآمد، شیوع بیکاری و به تبع آن روحیه افسرده و ناامید جامعه سبب گسترش نابهنجاری های اجتماعی در فضای عمومی شهرها شده است. (افشار، دخی 80) تحت تأثیر دگرگونی های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سراسر جهان و وقوع انقلاب در زمینه اطلاعات و ارتباطات و به موازات آن افزایش قابل ملاحظه ناهنجاری های اجتماعی در اکثر کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه، طی دهه های اخیر، دیدگاه های نوینی برای کنترل، پیشگیری و مقابله با بزهکاری ها ارایه شده است. یکی از انواع راهبردهای پیشگیرانه از جرم پیشگیری از جرم از طریق طراحی محیطی (C.P.T.E.D) می باشد. رویکرد امنیت از طریق طراحی، یکی از مؤثرترین و کاراترین رویکردها در زمینه ارتقاء امنیت شهری است که می تواند نقش بسزایی در ایمن سازی فضاهای شهری ایفا نماید. این رویکرد با الزامات عمومی همچون کاربری مختلط، طراحی مسیرهای قابل پیش بینی، نورپردازی مناسب شهری و طراحی فضاهای قابل دفاع زمینه لازم جهت کاهش و ممانعت از شکل گیری جرایم شهری را فراهم آورد (حسینی، ادیب زاده 87). اهمیت این موضوع از آن جهت است که تاکنون در فرایند طراحی فضاهای شهری کمتر به پتانسیل های بالقوه مناطق و فضاهای شهر در کاهش یا جلوگیری از وقوع جرایم تجه شده اشت. رویکرد حاضر را می توان بهینه محیط مصنوع در جهت کاهش جرایم شهری پنداشت که در بهبود کیفیت زندگی و افزاش رضایتمندی شهروندان تأثیر بسزایی دارد. در این پژوهش هدف بر آن است که پس از ذکر مقدمه ای بر انگیزه ها و ضرورت های نظری در حوزه امنیت عمومی شهری، به نقش کالبدی شهر از دیدگاه برنامه ریزی و طراحی شهری در کاهش و پیشگیری از جرایم شهری بر مبنای رویکرد CPTED اشاره شود.

کلیدواژه ها:

امنیت ، جرایم شهری ، C.P.T.E.D ، محیط