محدودیت ها و راهکارهای استفاده ازدستاوردهای تحقیقات کشاورزی در ایران

به منظور بررسی محدودیت های استفاده از نتایج یافته های حاصل از تحقیقات کشاورزی (یافته ها ی زراعت واصلاح نباتات ) در کشور مطالعه ای در سال 1380 در دانشگاه ایلام انجام شد.در این تحقیق،اطلاعات مورد نیاز از 136 نمونه در سه حوزه نظام تحقیقاتی،نظام اقتصادی و نظام تولید و روستا ،با استفاده از روش پیمایشی و تکمیل پرسشنامه جمع آوری شد.سپس درجه تاثیر هر کدام در جهت رفع موانع موجود بر سر راه بکارگیری یافته های پژوهشی مشخص و در نهایت راه کارهای مد نظر به جامعه آماری ارائه گردید.جامعه آماری این پژوهش شامل،مدیران واعضائ هیات علمی گروه های زراعت و اصلاح نباتات و ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه های دولتی وآزاد،مدیران و کارشناسان مدیریت های زراعت و ترویج سازمان های جهاد کشاورزی و محققین بخش اصلاح بذر سازمان تحقیقات کشاورزی در کشور بوده است.طبق نتایج ،در حوزه تحقیقاتی کشور، کمبود منابع مالی از نظر 87/1 درصد افراد جامعه مورد مطالعه ، اثر بازدارنده قوی در استفاده از نتایج پژوهش های بخش کشاورزی داشته،چرا که سهم اعتبارات بخش تحقیقات از تولید نا خالص ملی کشور بسیار ناچیز و به دلیل دولتی بودن وعدم ایجاد انگیزه از راندمان پائینی نیز برخوردار می باشد.عدم سرمایه گذاری در مرحله پس از تحقیقات که در بخش کشاورزی شامل آموزش زارعین، تبلیغات صحیح و ترویج می باشد از دیگر موانع استفاده از محصولات تحقیقات است.در حوزه نظام اقتصادی،گسترش کشاورزی سنتی،عدم یکپارچه بودن زمین ها و مسائل مرتبط با مالکیت و نارسایی سیستم توزیع امکانات و سرمایه گذاری ناچیز در بخش اقتصاد کشاورزی کشور، بزرگترین عامل اقتصادی محدود کننده در استفاده از نتایج پژوهش ها از دیدگاه جامعه آماری ذکر شده است .در حوزه نظام تولیدی ،عدم وجود تکنولوژی و سرمایه لازم و عدم توانایی کشاورزان در جهت استفاده از آن ها و همچنین فقدان فرهنگ لازم در خصوص استفاده از امکانات جدید از دید بیش از 60 درصد جامعه مورد مطالعه از عوامل مهم عدم بکارگیری یافته های تحقیقاتی است.از دیدگاه صاحبنظران تحقیق،توجه به تحقیقات تیمی،انجام نیازسنجی دقیق زارعین هر منطقه و مشارکت کشاورزان در تعییناولویت های تحقیقاتی،مهم ترین راهکارهای فراهم کننده شرایط کاربست یافته های پژوهشی شناخته شده است.

کلیدواژه ها:

راهکارها ، نظام تحقیقاتی ، نظام اقتصادی ، نظام تولیدی