مطالعه تاثیر خصوصیات فیزیکی - شیمیایی خاک در شاخص فرسایش پذیری بادی خاک و ارائه مدل جهت پیشگویی آن در دشت یزد-اردکان

فرسایش بادی فرایندی است که به سبب افزایش سرعت در اثر تلاطم باد در سطح عاری ازپوشش ایجاد می گردد. این وضعیت در زمینهای با خاک نرم، لخت، خشک، صاف و دارای دانه بندی بیشتر مشهود است. فرسایش بادی دو دسته عمده از عوامل تحت عناوین فرسایش زایی و فرسایش پذیری است. فرسایش پذیری به خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک مربوط می شود. در حالیکه فرسایش زایی به فیزیک باد مرتبط است. در تحقیق حاضر ارتباط بین خصوصیات فیزیکی – شیزمیایی خاک حوضه دشت یزد – اردکان (شامل: بافت خاک، درصد سنگریزه سطحی، درصد مواد آلی، درصد اهک، گچ، میانگین قطر ذرات، شوری، نسبت سدیم جذب سطحی، درصد ذرات بزرگتر از 0/84 میلیمتر و شاخص فرسایش پذیری بادی خاک(که با استفاده از دستگاه سنجش فرسایش بادی اندازه گیری شده است) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که سنگفرش بیابانی عامل بسیار مهمی به شمار می رود و بدین لحاظ اراضی با دو دسته کلی دارای سنگفرش و فاقد سنگفرش تقسیم شده اند و پس از آن شوری (هدایت الکتریکی عصاره اشباع) ، نسبت به جذب سدیم، میانگین قطر ذرات و گچ مهمترین و موثر ترین عوامل در شاخص فرسایش پذیری اند. با توجه به تقسیم بندی اراضی به دو دسته دارای سنگفرش و فاقد آن دو مدل، ریاضی جهت تخمین فرسایش پذیری خاک ارائه گردیده است. مقادیر برآورد شده توسط این مدل واقعی ومقادیر برآورد شده بر اساس ذرات بزرگتر از 0/84 میلیمتر مقایسه گردیده است که کارایی مدل پیشنهادی را تایید می نماید.

کلیدواژه ها:

فرسایش پذیری خاک ، خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک ، سنگفرش ، سله رسی - نمکی