ارزیابی پدیده خشکسالی با شاخص های CZI و SPI وZSI در ایستگاه هواشناسی کاشکل واقع در استان خوزستان با استفاده از نرم افزار DIP

خشکسالی به عنوان بلای طبیعی و پدیده ای اجتناب ناپذیر، از دیر باز در پهنه وسیع کشورهای مختلف به خصوص کشورهای مستقر در مناطق گرم و خشک به کرات وقوع یافته و میابد. مطالعه ها و بررسی های انجام شده نشانگر آن است که کشور ایران با توجه به وضعیت جغرافیایی و اقلیمی خود، همچون بسیاری از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا در وضعیت مناسبی از لحاظ تامین آب قرار ندارد. از انواع خشکسالی دیگر می توان به خشکسالی کشاورزی و خشکسالی هیدرولوژیک اشاره کرد، اما این نوع خشکسالی ها بعد از یک دوره خشکسالی هواشناسی رخ می دهند، لذا پایش خشکسالی هواشناسی از اهمیت خاصی برخوردار است. پایش خشکسالی جزء ضروری از مدیریت ریسک خشکسالی است. این است که به طور معمول با استفاده از شاخص خشکسالی های مختلف، که به طور موثر توابع پیوسته بارندگی و سایر متغیرهای هواشناسی انجام می شود. نرم افزارDIP برای محاسبه شاخص های خشکسالی هواشناسی کاربرد زیادی دارد. در این مطالعه با بکارگیری نرم افزار DIP در تعیین شاخص های خشکسالی ایستگاه بارانسنجی کاشکل و استفاده از داده های سری زمانی 20 ساله متوسط بارندگی سالانه ایستگاه از سال( 1372 تا 1393)، 153/09 محاسبه گردید و شاخص های خشکسالی این سری زمانی تولید و مورد ارزیابی قرار گرفت و 1 دوره خشکسالی شدید، 5 دوره خشکسالی متوسط در دوره آماری شناسایی شد. بر اساس نتایج به دست آمده از برآورد شاخص ها در ایستگاه کاشکل، خشکترین سال با به کارگیری شاخص ZCI و CZI سال 1393 با 2/41- دارای خشکسالی شدید و سال 1378 با 1/12- و 1387 با 1/21- و 1390 با 1/25- خشکسالی متوسط می باشد و سال 1376 با مقدار1/61 بسیار مرطوب بوده است. با استفاده از شاخص SPI سال 1378 را تقریبا نرمال به نسبت دیگر شاخص ها مشخص کرده و در سال 87 و 90 خشکسالی متوسط داشته است و درسال 93 خشکسالی شدید را داشته است . با توجه به نمودار ها خشکسالی از سال 1376 به بعد بسیار مشهود بوده است. همچنین خشکسالی در تمام شاخص ها در سال های 75-78-87-90-93 مشهود است.

کلیدواژه ها:

خشکسالی هواشناسی ، شاخص های خشکسالی ، ایستگاه کاشکل ، نرم افزار DIP