فلزگری کهن و استحصال مس در محوطه ی باستانی هفت تپه ی خوزستان، هزاره ی دوم قبل از میلاد

در این مقاله، به مطالعه ی شواهد و بقایای فلزگری کشف شده در محوطه ی باستانی هفت تپه ( قرن 14 قبل از میلاد) و همچنین، شناسایی بقایای فلزگری کهن بر اساس مطالعات آزمایشگاهی پرداخته شده است. برای آنالیز ترکیب شیمیایی و ویژگی های ساختاری بقایای فلزگری کهن در محوطه ی هفت تپه ی خوزستان، از روش های آنالیز SEM-EDS و متالوگرافی استفاده شد. نتایج نشان دادند که فرایند فلزکاری در هفت تپه به منظور استخراج مس از سنگ معدن های سولفیدی انجام می شده است. این فرایند با تشکیل مات در مس استخراج شده همراه بوده است و مخلوط مات و مس به وسیله فرایند تشویه، خالص سازی و برای ساخت اشیاء آماده می شده است. بر اساس نتایج حاصل از آزمون ها، اشیای مجموعه ی هفت تپه از آلیاژ مس و سرب و در مواردی، از آلیاژ برنز ساخته شده اند. در بعضی از نمونه ها، نیکل و روی به عنوان ناخالصی های فلزی شناسایی شده اند. مطالعات ریزساختاری بر روی نمونه های اشیاء نشان دادند که برای شکل دهی نهایی آن ها پس از ریخته گری، از عملیات چکش کاری سرد و تاب کاری استفاده می شده است.

کلیدواژه ها:

فلزگری کهن ، هفت تپه ، مات مس ، تشویه ، آلیاژسازی ، برنز ، تاب کاری