حکمت خوشنویسی در معماری اسلامی

خوشنویسی را می توان شاخص ترین هنر در پهنه سرزمین های اسلامی دانست، و آن را به مثابه زبان هنری مشترک برای تمامی مسلمانان دانست. هنر خوشنویسی همواره برای مسلمانان ارزش ویژه داشته است. چرا که در بنیاد، آن را هنر تجسم کلام وحی می دانسته اند. آن ها خط زیبا را نه تنها در نسخه پردازی قرآن، بلکه در بیشتر هنرها به کار می بردند.یکی از راه های مهم ارتباط و انس مسلمانان از جمله ایرانیان با اسلام، خط وخوشنویسی است. در دوره اسلامی با توجه به منع شرعی صورتگری، مجسمه سازی، موسیقی، و حتی گاهی، حرام شمردن آن ها هنرمندان مسلمان زیباترین نقوش و خط را جهت تزیین بناهای مذهبی پدید آوردند. عمده مسلمانان تصویرگری چهره پیامبر اسلام را مردود می شمردند و حتی گاهی تصویرگری جانداران و انسان نیز مورد قبول بخشی از مسلمانان نبود. و از دیدگاه آنان پیام بسیار مهم تر از پیامبر بودو به نظر می رسد اگر وجود پر برکت قرآن کریم واحادیث معصومین(ع) نبود, هنر خوشنویسی بدین رشد و تعالی دست نمی یافت.در میان هنرهای تجسمی، هنر خطاطی جلوه گاه کلام زیبای قرآن کریم باعث پیدایش و گسترش این هنر شده است. مسلمانان تلاش نمودند ایات و مظاهر قرانی و دینی را در تمام شیونات زندگی خود هویدا کرده و به نمایش بگذارند تا به این وسیله قران از گزند نابودی رها یابد وهم حضور همیشگی در زندگی مردم داشته باشد. از این رو دلایلی که می توان در حکمت این هنر دانست اشاره قرآن کریم به حرمت قلم و آنچه می نویسد و از دلایل رشد خوشنویسی در اسلام منع شرعی صورتگری و در ایران کتیبه نویسی در دوران سلجوقیان و خوشنویسی در تزیینات مساجد دانست. این مقاله با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی سعی بر این داشته حکمت خوشنویسی در معماری گسترش این هنر و رشد آن را در معماری اسلامی شرح دهد.

کلیدواژه ها:

خوشنویسی ، معماری اسلامی ، خط ، حکمت ، کتیبه نویسی