اثر تمرین نوروفیدبک بر تحکیم حافظه حرکتی در سالمندان

مقدمه : سالمندی و مشکلات شناختی این دوران یکی از مسایل عمده جوامع کنونی محسوب می شود .یکی از فرایندهای شناختی که در سالمندان دچار ضعف می شود حافظه است. تحقیقات تجربی به این نتیجه رسیده اند که هم خواب روز و هم خواب شب باعث تحکیم حافظه می شوند. در پژوهش حاضر به بررسی تحکیم حافظه در ساعات بیداری پرداخته شد . از آنجا که نوسانات موج تتا در ساعات بیداری تحکیم حافظه را بهبود می بخشد ، به بررسی این روش( افزایش موج تتا ) بر تحکیم حافظه حرکتی در سالمندان پرداخته شد. روش تحقیق : 20 نفر از سالمندان مرد ساکن شهر مشهد با دامنه سنی 60-75 سال به صورت نمونه در دسترس ، انتخاب شدند و سپس به 2 گروه 10 نفری به صورت تصادفی جایگزین گردیدند. این تحقیق از نوع کاربردی و با روش نیمه تجربی که شامل طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه تجربی و گروه کنترل بود ، به اجرا در آمد. شرکت کنندگان حرکت ضربه زدن با انگشت را آموزش دیدند و سپس آزمودنی های گروه تجربی به مدت 1 جلسه در تمرین نوروفیدبک شرکت نمودند، گروه کنترل هم به تماشای تلویزیون پرداختند. پس از اتمام جلسات تمرین از هر یک از گروه ها پس آزمون که مشابه با مرحله پیش آزمون بود به عمل آمد . همچنین به منظور اندازه گیری تحکیم حافظه، شرکت کنندگان در آزمون یادداری 24 و 48 ساعت بعد از جلسه تمرین شرکت کردند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار ناپارامتریک استفاده گردید. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد تمرین نوروفیدبک موجب بهبود معنی دار تحکیم حافظه سالمندان موردنظر گردید. همچنین از مرحله پیش آزمون تا پس از اعمال مداخله با اینکه تفاوت معنی داری مشاهده نشده است (z=-1.58, p=0.112)، ولی پیشرفت در آزمون مشاهده شد. پس از 24 ساعت و اولین خواب شبانه آزمون یادداری 1 به عمل آمد و کاهشی هر چند غیر معنی دار نسبت به مرحله پیش آزمون و پس آزمون مشاهده شد( (z=-1.51, p=0.130) ، ولی در روز دوم پس از تمرین ( 48 ساعت ) افزایش معنی داری نسبت به پیش آزمون ملاحظه گردید (z=-2.19, p=0.028) ، اگرچه پس از 24 ساعت بهبودمعنی داری مشاهده نشد اما در روز های بعد و پس از مداخله( 48 ساعت ) شاهد اثرات مثبت معنی داری بودیم.نتیجه گیری کلی : هرچند تمرین نوروفیدبک با پروتکل افزایش موج تتا باعث بهبودی در عملکرد شناختی و حرکتی فرد از پیش آزمون تا یادداری 1 نشد اما در یادداری 2 این اثر معنی دار شد و تحقیق حاضر به این نتیجه رسید که مغز انسان طی دوران سالمندی نیز آموزش پذیر است، زیرا آزمودنی ها قادر بودند فعالیت مغزی خود را طی جلسه تمرینی تغییر دهند .تمرین مکمل نوروفیدبک با پروتکل افزایش موج تتا در طول تمرین با سطوح بهبودی در ارتباط است که نشان دهنده رابطه مثبت بین تحکیم حافظه و نوروفیدبک تتا است.

کلیدواژه ها:

سالمند ، تحکیم حافظه ، نوروفیدبک ، حافظه حرکتی