کتیبه های خطی در مسجد جامع فرومد

معماری ایران از دیرباز تا کنون همواره با تزئین همراه بوده است و تنها در زمانی کوتاه پس از ورود اسلام به ایران، ابنیه ساده وبدون تزئین شده اند؛ اما از سده های دوم و سوم هجری تزئینات گچی و آجری به تدریج رایج می شود و در عصر سلاجقه این شیوهبه اوج خود رسیده و در دوره خوارزمشاهیان نیز ادامه مییابد و هنرمندان هنگام استفاده ازاین روشها، عناصرمتعددی را بکارمی بردند. این عناصر تزیینی در مسجد جامع فرومد براساس فرم و اشکال بکار رفته و شامل: نقوش هندسی، گیاهی، کتیبه ای ونقوش ترکیبی است. مسجد فریومد به عنوان یک الگوی سبک معماری خراسانی محسوب میگردد که به سبک دو ایوانی معروفاست. نداشتن منار درطرفین ایوانها، استفاده از خط کوفی تزیینی و نسخ متمایل به ثلث برای قوس ها، وجود تزیینات هندسی،اسلیمی و ختایی که با مواد و مصالح مختلف (گچ، گل پخته بدون لعاب، کاشی های فیروزهای رنگ) اجرا شده، بهره گیری ازطرح های متنوع و متفاوت و تکرار نقش ها، تلفیق روش ها و تکنیک ها حتی در قسمت هایی که تغییری در نوع تزیینات ایجاد نشده،از مهمترین ویژگی های تزیینات این بنا است. این مسجد دارای کتیبه هایی به خط کوفی و نسخ است که در نوع خود کم نظیر است.هدف از این پژوهش معرفی و شناسایی تزئینات غنی این بنا جهت شناخت و استفاده طراحان در زمینه های مختلف هنری است.این پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی، موردکاوی و با استفاده از منابع کتابخانه ای، مشاهدات و بررسی های میدانی، عکاسی و ترسیمانواع نقوش آجرکاری و گچبری با کمک نرم افزارهای کامپیوتری انجام گرفته است.

کلیدواژه ها:

مسجد جامع فریومد ، گچبری ، گره چینی ، تزئینات