خراسان قرن هشتم هجری در آیینه قصاید مدحی ابن یمین فریومدی

تاریخ ادبیات ایران، نام ابن یمین فریومدی شاعر قرن هشتم هجری را با حاکمان سربداری و عصر و روزگار آنان پیوند زده است؛ این پیوند و ارتباط خود منشأ مطرح شدن بسیاری از انتقادهای ارزشی و ضد ارزشی و نقدهای اخلاقی و شعرشناسانه نسبت به شعر و شاعری وی گردیده است. در این جستار با در نظر گرفتن تاریخ سیاسی- حکومتی- اجتماعی ایران و به ویژه خراسان قرن هشتم هجری به بحث و بررسی درباره این نظریات پرداخته می شود. ویژگی اصلی تاریخ سیاسی- حکومتی این عصر مرکزگریزی آن و تبدیل حکومت مرکزی به حکومت های متعدد محلی است که ساختار ملوک الطوایفی آشفته و نابه سامان آن، بر کل جامعه تأثیر منفی گذاشته است. ابن یمین نیز در این آشوب- سرگردان بین دربارها- به عنوان شاعر برجسته این عصر ناگزیر در مدح حاکمان مختلف و از جمله سربداران قصاید فراوانی سروده است. در این جستار با بررسی الزامات قهری و جبری حکومت ها و هم-چنین با بررسی مفهوم و ساختار قصاید و قطعات ابن یمین به عنوان دو قالب برای دو ژانر مختلف به دفاع از ابن یمین در برابر هجوم منقدین پرداخته می شود

کلیدواژه ها:

ابن یمین فریومدی ، خراسان ، حکومت های محلی ، حکومت سربداران ، قصاید مدحی ، قطعات